Έως τις 31 Αυγούστου Στη Λευκάδα ταξιδεύουν έργα της Συλλογής Κωστάκη

ΑΠΕ

Λεπτομέρεια από τον πίνακα «Travelling woman» τής Λιουμπόβ Ποπόβα

Συνεχίζουν το ταξίδι τους ανά την Ελλάδα τα έργα της Συλλογής Κωστάκη. Επόμενη στάση η Λευκάδα, όπου 43 έργα αντιπροσωπευτικά της Ρωσικής Πρωτοπορίας θα εκτίθενται έως τις 31 Αυγούστου. Σαράντα τρία έργα, από τα αντιπροσωπευτικότερα της Ρωσικής Πρωτοπορίας, εκτίθενται στο Πνευματικό Κέντρο Λευκάδας μέχρι τις 31 Αυγούστου.

Η έκθεση, την οποία διοργανώνει το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, φέρει τον τίτλο «Αντικειμενικό- Μη Αντικειμενικό» και κινείται γύρω από δύο θεματικούς άξονες. Ο πρώτος άξονας αφορά έργα παραστατικά, στα οποία κυριαρχεί η απεικόνιση του αντικειμένου. Η δεύτερη θεματική ενότητα αναφέρεται στη μη παραστατική τέχνη, όπου κυριαρχούν οι πειραματισμοί στη φόρμα, τη γραμμή και τον όγκο.

Η έκθεση οργανώνεται στο πλαίσιο του προγράμματος του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης «Διαδρομές της Ρωσικής Πρωτοπορίας» και εντάσσεται στις εκδηλώσεις «Γιορτές Λόγου και Τέχνης» του Πνευματικού Κέντρου Λευκάδας. Έργα της Συλλογής Κωστάκη έχουν παρουσιαστεί μέχρι σήμερα στα Χανιά, το Ρέθυμνο, τη Λάρισα, την Καβάλα, την Ξάνθη, τη Νάουσα και τη Δράμα.

Περίπατος στον γιαλό του Χρόνη Μπότσογλου

• Εγκαινιάστηκε το περασμένο Σάββατο στον Πόρο η έκθεση του ζωγράφου με έργα εμπνευσμένα από το καλοκαίρι

Από τις πιο ενδιαφέρουσες στιγμές των εγκαινίων υπήρξε η ώρα της προσωπικής εξομολόγησης του Χρόνη Μπότσογλου- ανάμεσα σε φίλους και δημοσιογράφους-, στην αυλή της νησιώτικης αίθουσας τέχνης. Δεξιά, επισκέπτρια περιδιαβάζει το χαμογελαστό θερινό σύμπαν του πρώην πρύτανη της Σχολής Καλών Τεχνών (ΧΑΡΗΣ ΑΚΡΙΒΙΑΔΗΣ)

Μέρες πριν από τα εγκαίνια της έκθεσής του στον Πόρο έφθασε ο Χρόνης Μπότσογλου στο νησί του Αργοσαρωνικού. Ηθελε να επιμεληθεί ο ίδιος προσωπικά το στήσιμο του «Γιαλού», της έκθεσης μιας σειράς από ακουαρέλες και κατασκευές τις οποίες δημιούργησε ο ίδιος κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών διακοπών του στη Μυτιλήνη από το 2005 ως σήμερα. Και, όπως φάνηκε, είχε λόγο γι΄ αυτό. Ο πρώην πρύτανης της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών έστησε τα έργα του ανά μεγάλες θεματικές ενότητεςπ.χ. 35 δημιουργίες η καθεμία-, με τέτοιον τρόπο ώστε να δίνουν συγκεκριμένα και έντονα οπτικά ερεθίσματα στον επισκέπτη μιας δουλειάς μάλλον ιδιαίτερης σε σχέση με ό,τι μας έχει συνηθίσει. Μιας δουλειάς από τις λίγες του καλλιτέχνη που «μιλούν» για τη χαρά της ζωής και δηλώνουν ότι ο εμπνευστής της διακρίνεται από μια ξεκάθαρη αίσθηση του χιούμορ.

Δεν είχε πολλούς επισκέπτες η γκαλερί Citronne το περασμένο Σάββατο, ημέρα των εγκαινίων της έκθεσης. Πολλοί ωστόσο από τους ντόπιους αλλά και τους παραθεριστές στο νησί δεν παρέλειψαν να κάνουν ένα πέρασμα, με αποτέλεσμα το παραδοσιακής νησιωτικής αρχιτεκτονικής νεοκλασικό κτίριο να γεμίζει κάθε τόσο από κόσμο. Οι επισκέπτες περιδιάβασαν έναν χώρο που συνδυάζει τον μινιμαλισμό και την αισθητική των γκαλερί της Νέας Υόρκης με την αμεσότητα της θάλασσας και την απλότητα ενός νησιού και περιπλανήθηκαν στην εικαστική καταγραφή των θερινών βιωμάτων του καλλιτέχνη, ο οποίος εστιάζει σε λεπτομέρειες- λίγα κοχύλια, μικρά, σκόρπια κομμάτια ξύλου, μικρά μορφώματα βράχων- αιχμαλωτίζοντας με έναν παιχνιδιάρικο τρόπο, με αμεσότητα και φρεσκάδα τις μικρές, εφήμερες και ευχάριστες στιγμές των διακοπών. Τρόπος ο οποίος συχνά υπογραμμίζεται με λέξεις-«κλειδιά», γραμμένες πάνω στα έργα. Στο ημιδιαφανές μέσο της ακουαρέλας καταγράφονται αυτούσιες οι ευχάριστες στιγμές χαλάρωσης στην ακρογιαλιά: μια αναφορά στην έννοια του ελληνικού καλοκαιριού που ο καλλιτέχνης μοιράζεται με το κοινό του.

Η ώρα της συνομιλίας του καλλιτέχνη με λίγους φίλους και δημοσιογράφους στην αυλή της γκαλερί, λίγο προτού πέσει η αυλαία των εγκαινίων, έλαβε τον χαρακτήρα προσωπικής εξομολόγησης. Ο Χρόνης Μπότσογλου μίλησε για πολλά. Για την τέχνη τού σήμερα και του χθες, για το Νέο Μουσείο της Ακρόπολης, για τον καιρό των έντονων πολιτικοποιήσεων και για το μεγάλο του όραμα να δημιουργήσει τμήμα Ιστορίας και Θεωρίας της Τέχνης στην ΑΣΚΤ - με την πραγματοποίησή του ο ίδιος αποφάσισε να παραιτηθεί. Δέχθηκε πολλές ερωτήσεις, προσπάθησε να δώσει διαφωτιστικές απαντήσεις και δεν αποχώρησε παρά μόνον αφού πήρε να βραδιάζει για τα καλά και το πλήθος διαλυόταν ησύχως. Πάντως ακόμη κι εκείνοι που χόρτασαν από την αρμύρα των έργων του καλλιτέχνη, υποσχέθηκαν ότι θα ξαναπεράσουν. Θα έχουν την ευκαιρία ως τις 26 Αυγούστου: ως τότε θα παραμείνει εκεί η έκθεση.

Περισσότερες πληροφορίες: Γκαλερί Citronne, 22980 22401 και info@citronne.com.

• ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΛΥΜΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ | TO BHMA, Τρίτη 28 Ιουλίου 2009

35 Καλλιτέχνες...

Πίνακας του Κωνσταντίνου Καραμανλή από τον Παναγιώτη Τέτση

Θα διαβάσατε ότι με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 35 χρόνων από την αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Ελλάδα, το Ινστιτούτο Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής διοργανώνει έκθεση στο Ζάππειο Μέγαρο. Συμμετέχουν 35 καλλιτέχνες, όσα και τα χρόνια της δημοκρατίας: οι Γιάννης Μόραλης, Παναγιώτης Τέτσης, Δημήτρης Μυταράς, Βλάσης Κανιάρης, Βασίλης Θεοχαράκης, Κώστας Τσόκλης, Χρύσα, Αλέκος Φασιανός, Σωτήρης Σόρογκας, Ρένα Παπασπύρου, Χρόνης Μπότσογλου, Γιάννης Μπουτέας, Πλάτων Ριβέλλης, Γιάννης Ψυχοπαίδης, Βάνα Ξένου, Γιώργος Λάππας, Γιάννης Αδαμάκος, Χριστίνα Σαραντοπούλου, Μιχάλης Μανουσάκης, Μιχάλης Αρφαράς, Μίλτος Παντελιάς, Γιάννης Λασηθιωτάκης, Χρήστος Μποκόρος, Εδουάρδος Σακαγιάν, Κατερίνα Ζαχαροπούλου, Μαρία Λοϊζίδου, Μιχάλης Μαδένης, Μανώλης Χάρος, Αλεξάνδρα Αθανασιάδη, Νίκος Φραντζολάς, Παντελής Χανδρής, Νίκος Χαραλαμπίδης, Γιάννης Κόντος κ.ά. Η επιμέλεια της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει ως τις 10 Αυγούστου, είναι του Τάκη Μαυρωτά.

...για τη Δημοκρατία

Καλά είναι όλα αυτά. Ζούμε βέβαια σε μια ιδιαίτερη περίοδο για τη δημοκρατία. Γίνονται όσα γί νονται με την εξαίρεση των δικαστικών αρχών από τον νόμο περί προσωπικών δεδομένων, με την περίφημη τελευταία γνωμοδότηση Σανιδά, με την επιδρομή της Πάτρας, με το μεταναστευτικό γενικότερα... Δεν λέω ότι όλα τούτα είναι αυτονόητααν και θα έπρεπε να είναι, σε μεγάλο τουλάχιστον βαθμό. Ούτε υποστηρίζω την κρατούσα άποψη ότι οι καλλιτέχνες οφείλουν να είναι πιο ενεργοί πολιτικά από τις άλλες ομάδες πληθυσμού. (Αφήστε που και ο κοινός τόπος ότι η τέχνη πάντοτε αντιδρά στις κοινωνικές συνθήκες της εποχής της είναι ψευδής. Αλλά ας αφήσουμε την ιστορία της τέχνης για τώρα.)

Οι καλλιτέχνες μιλούν με το έργο τους και δεν οφείλουν σε κανέναν να παρεμβαίνουν δημόσια, ανεξάρτητα από την καλλιτεχνική τους παραγωγή. Κάποιοι εκφράζουν πολιτική άποψη με το έργο τους και κάποιοι όχι. Κάποιοι εκφράζουν πολιτική άποψη ανεξάρτητα από το έργο τους και κάποιοι όχι. Η δημόσια δήλωση, παρέμβαση, διαμαρτυρία δεν αποτελεί προαπαιτούμενο για κανέναν.

Η γιορτή-έκθεση όμως είναι δημόσια δήλωση. Δεν ισχύει δηλαδή ότι οι 35 καλλιτέχνες απλώς δεν επέλεξαν να παρέμβουν στην ιδιαίτερη αυτή στιγμή της δημοκρατίας. Απεναντίας, επέλεξαν να παρέμβουν. Απλώς όχι με διαμαρτυρίες, αλλά με γιορτές.

• ΤΕΧΝΗΕΝΤΩΣ, ΑΥΓΟΥΣΤΙΝΟΣ ΖΕΝΑΚΟΣ | Σάββατο 25 Ιουλίου 2009

Ολες οι όψεις του λευκού

• Στις 8 Αυγούστου τα εγκαίνια της ομαδικής εικαστικής έκθεσης αφιερωμένης στο «χρώμα των χρωμάτων» με συμμετοχή 60 ελλήνων καλλιτεχνών, στη Σαντορίνη

Εργο του Χάρη Κοντοσφύρη

Με στόχο να διερευνηθούν οι όψεις, οι τονικότητες και οι πλαστικές αξίες του λευκού μέσα από τη γραφή και τα τεχνικά μέσα που χαρακτηρίζουν το έργο του κάθε συμμετέχοντος καλλιτέχνη, το κοινωφελές Ιδρυμα Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια που εδρεύει στα Φηρά της Σαντορίνης διοργανώνει ομαδική εικαστική έκθεση με τίτλο «Α Ρale Shade of White/ Οψεις του Λευκού». Εξήντα διακεκριμένοι και ανερχόμενοι καλλιτέχνες συμμετέχουν σε αυτή την έκθεση που τελεί υπό την αιγίδα του υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και του υπουργείου Πολιτισμού και πραγματοποιείται σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης Ιριδος Κρητικού. Η έκθεση εγκαινιάζεται το Σάββατο 8 Αυγούστου στον εκθεσιακό χώρο του ιδρύματος και θα διαρκέσει ως το τέλος Σεπτεμβρίου, ενώ συνοδεύεται από κατάλογο έργων.

Εργο της Ελενας Παπαδημητρίου

«Το μαύρο και το λευκό είναι χρώματα; Στην ερώτηση αυτή, που αποτελεί ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα στη ζωγραφική, ο Στίβεν Γέιντραουμπ, στη μελέτη του “Τhe Color of White”, απαντά απλά ότι για έναν επιστήμονα “το μαύρο δεν είναι χρώμα,ενώ το λευκό είναι”, εάν θεωρήσουμε ότι το μαύρο είναι η απουσία του χρώματος (και γι΄ αυτό δεν είναι χρώμα), ενώ το λευκό είναι η σύμμειξη όλων των χρωμάτων (και γι΄ αυτό είναι χρώμα)» σημειώνει η Ιρις Κρητικού που, εκτός από την έκθεση, επιμελήθηκε και τον κατάλογό της.

Μέσα από επιτοίχια ζωγραφικά έργα, γλυπτά και ανάγλυφα, κατασκευές, εγκαταστάσεις, φωτογραφίες και video, το λευκό χρώμα ως φωτεινό ζωγραφικό στοιχείο και «χρώμα όλων των χρωμάτων» στη ζωγραφική, ως απόλυτη όψη στη γλυπτική, ως ομογενοποιητικό πεδίο έκφρασης της πλαστικότητας στις κατασκευές και στις εγκαταστάσεις, ως ποιητικό πεδίο εξερεύνησης στη φωτογραφία και στο video, το λευκό, αγαπητό εκφραστικό μέσο για την πλειονότητα των εικαστικών δημιουργών, διερευνάται σε όλες τις όψεις και τις εκφάνσεις του.

Στην έκθεση συμμετέχουν οι καλλιτέχνες Ηώ Αγγελή, Γιάννης Αδαμάκος, Νίκος Αλεξίου, Κατερίνα Ανταχοπούλου, Αγγελος Αντωνόπουλος, Χριστόφορος Ασιμής, Αύγουστος Βεϊνόγλου, Αλέξης Βερούκας, Νανά Βέττα, Μαρία Βλαντή, Μαρία Γρηγορίου, Γεωργία Δαμοπούλου, Ελευθερία Δεσύπρη, Τάνια Δημητρακοπούλου, Μαργαρίτα Εκκλησιάρχου, Οπυ Ζούνη, Τζουλιάνο Καγκλής, Τίνα Καραγεώργη, Νίκος Κρυωνίδης, Μαριγώ Κάσση, Χάρης Κοντοσφύρης, Γιώργος Λαζόγκας, Γιώργος Λάππας, Αφροδίτη Λίτη, Μαρία Λοϊζίδου, Μιχάλης Μαδένης, Καλλιρρόη Μαρούδα, Αλίνα Μάτσα, Ναταλία Μελά, Τάσος Μισούρας, Γιάννης Μιχαλούδης, Μάρω Μιχαλακάκου, Χαρίτων Μπεκιάρης, Παναγιώτης Μπελντέκος, Λίνα Μπέμπη, Ξενοφών Μπήτσικας, Χρόνης Μπότσογλου, Βάλλυ Νομίδου, Αγγελος Παπαδημητρίου, Ελενα Παπαδημητρίου, Κώστας Παππάς, Αχιλλέας Πιστώνης, Γιώργος Ρόρρης, Δημήτρης Σαρασίτης, Χρίστος Σιμάτος, Δημήτρης Σκουρογιάννης, Πραξιτέλης Τζανουλίνος, Μαγδαληνή Τουλιάτου, Θανάσης Τσίγκος, Αλεξάνδρα Τσουκαλά, Μαρία Φιλοπούλου και Γιώργος Χουλιαράς.

Η εικαστική έκθεση είναι ένας νέος θεσμός του Ιδρύματος Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια. Σκοπός της είναι να αποτελέσει βασικό πυρήνα των καλοκαιρινών εκδηλώσεων στο νησί, συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο επιφανείς έλληνες καλλιτέχνες και, αντιστοίχως, μεγάλο αριθμό ελλήνων και ξένων επισκεπτών. Η αρχή έγινε με τις εκθέσεις των εικαστικών Οπυς Ζούνη (καλοκαίρι 2007) και Δημήτρη Δαρζέντα (καλοκαίρι 2008). Παράλληλα με τις εκθέσεις τέχνης διοργανώνονται και εκδηλώσεις- διαλέξεις, συναυλίες, προβολές, παραστάσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα- με στόχο την καλλιέργεια της σχέσης των επισκεπτών με την τέχνη και το ίδρυμα.

• Πληροφορίες: Ιδρυμα Λουκά και Ευαγγέλου Μπελλώνια, 84700 Φηρά Θήρας, τηλ. 22860 24960-2.

• ΤΟ ΒΗΜΑ, Σάββατο 25 Ιουλίου 2009

Τα καλοκαιρινά «σχόλια» του Χρόνη Μπότσογλου

• Εγκαινιάζεται αύριο στον Πόρο η νέα έκθεση του ζωγράφου με ακουαρέλες εμπνευσμένες από τον νησιώτικο γιαλό

Ο Χρόνης Μπότσογλου, περιτριγυρισμένος από έργα του, δείχνει προς το «δικό του» πορτρέτο του Βαν Γκογκ. «Μόνο με την ακουαρέλα μπορείς να αποτυπώσεις άμεσα αυτό που μπόρεσες να κερδίσεις» λέει ο ζωγράφος

Στο ατελιέ του πρώην πρύτανη της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών συνυπάρχουν τα πορτρέτα του Βαν Γκογκ με εκείνα των απλών ανθρώπων που πίνουν ούζο στο Πετρί της Λέσβου. Τα μπλοκάκια του είναι γεμάτα «ανθρώπινα τοπία» και οι τοίχοι από πραγματικά τοπία, «πορτρέτα» της κορυφογραμμής του βουνού απέναντι από το σπίτι του πάνω από την Εφταλού το νέο «παιχνίδι» του. Ανάμεσά τους τα «αρπάγματα» του καλοκαιριού: μικρά σχόλια πάνω στην άμμο, σε αυτήν ακριβώς την παραλία, την Εφταλού. Αυτά τα «αρπάγματα», όπως ο Χρόνης Μπότσογλου θεωρεί τις ακουαρέλες, «Του Γιαλού» όπως τα έχει ονομάσει, θα εκτίθενται από αύριο ως τις 26 Αυγούστου. στον Πόρο, στην αίθουσα τέχνης «Citrrone».

«Το καλοκαίρι είναι η εποχή που αγαπώ, γιατί όλα είναι πιο ανοιχτά, πιο χύμα, θέλω να πω το μέσα επικοινωνεί περισσότερο με το έξω» είχε γράψει ο ίδιος στον κατάλογο παλαιότερης έκθεσης, επίσης με πορτρέτα, φιλοτεχνημένα επίσης καλοκαίρι, με φιλοπαίγμονα διάθεση, στη Λέσβο. Θα ήθελε με όλα τα μέσα της τέχνης του να «αρπάζει κομμάτια, στιγμές» από τη ζωή και το τοπίο. Τα λάδια όμως απαιτούν πολύπλοκες διαδικασίες. «Μόνο με την ακουαρέλα μπορείς να αποτυπώσεις άμεσα αυτό που μπόρεσες να κερδίσεις» λέει. Κάθεται λοιπόν στην άμμο και ζωγραφίζει τα ειδυλλιακά συστατικά του καλοκαιριού, την πεταλίδα, το κοχύλι, το βότσαλο, το θαλασσόξυλο, αλλά και τα ενοχλητικά, όπως είναι η γόπα ενός τσιγάρου. Ετσι χτίζει στην άμμο μια στέρεη επικοινωνία με τους θεατές τους.

Ολα αυτά τα στοιχεία της φύσης και της ανθρώπινης παρουσίας δεν εμφανίζονται στο χαρτί έτσι ακριβώς όπως είναι. Δεν θα είχε νόημα κάτι τέτοιο. Θέλουν να πουν κάτι άλλο. Και χρειάζεται ένας ειδικός απεσταλμένος για να δημιουργήσει μια γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ των πραγμάτων και των θεατών. Εν προκειμένω ο διαμεσολαβητής είναι ο ζωγράφος, καθισμένος στην άμμο, να δημιουργεί «Τέσσερις πεταλίδες διαφορετικού χαρακτήρα», «Ο Σαμουράι και ο δράκος», «Χρονόμετρο», «Ωσμωση κίτρινη»...

Αυτό είναι το «πιστεύω» του Χρόνη Μπότσογλου: «Η τέχνη δεν έχει να κάνει με τη φύση, αλλά με την αίσθηση και την καταγραφή της αίσθησης, με τη νόηση και την καταγραφή της νόησης. Ολα αυτά που κάνουμε είναι μεταφορές του κόσμου, δεν είναι ο κόσμος». Οπως όμως για τα πράγματα που δεν γνωρίζουμε δεν έχουμε λέξεις για να τα περιγράψουμε, έτσι και τα πράγματα της τέχνης πρέπει να μεταφερθούν σε γνωστή περιοχή για να λειτουργήσουν- έργο που αναλαμβάνει ο μεσολαβητής-καλλιτέχνης.

Τα πράγματα της θάλασσας που γίνονται κατά κάποιον τρόπο γλυπτά- ορισμένα από αυτά επίσης εκτίθενται στον Πόρο- δεν κυριολεκτούν. Τα συστατικά τους, τα βότσαλα, η άμμος, τα ξύλα, η αχιβάδα, δεν λένε αυτό που είναι, αλλά με τον πρωτότυπο συνδυασμό τους διηγούνται μιαν άλλη ιστορία, πιο εσωτερική. Γίνονται τοτέμ. Είναι ένα παιχνίδι που αρέσει πολύ στον ζωγράφο. Και μέσα από αυτό βρίσκει πάντα τις λύσεις στις ασκήσεις που θέτει στον εαυτό του.

Π ροτού ακόμη τελειώσει ένα παιχνίδι, ο Χρόνης Μπότσογλου ξεκινά ένα άλλο. Τώρα ανηφόρισε από την παραλία της Εφταλούς στο Πετρί, κάθησε στην αυλή του σπιτιού του και βάλθηκε να σπουδάζει την κορυφογραμμή απέναντι. Το πώς μεταμορφώνεται με τον χρόνο και τον καιρό. Ανθρωπος της πόλης, ο ζωγράφος ήλθε αργά σε επαφή με το τοπίο. Και ακόμη δεν το έχει αποκρυπτογραφήσει. «Πάντοτε χανόμουνα στο τοπίο» λέει ο ίδιος «και πάντα έχω στόχο να φτιάξω μια ζωγραφιά, ένα- δύο καλά τοπία, από αυτά που τα βλέπεις και τρελαίνεσαι. Αν το πετύχω, αν μπορέσω να βρω τη ματιά μου πάνω σ΄ αυτά, τότε θα κάνω τα τοπία δικά μου και θα συμφιλιωθώ μαζί τους».

• Ν. Γ. ΜΑΣΤΡΟΠΑΥΛΟΣ | Παρασκευή 24 Ιουλίου 2009

«Γνωριμία» με την οικογένεια Πικιώνη

Εικαστικό αφιέρωμα με τίτλο «Η οικογένεια Πικιώνη - μια γνωριμία» παρουσιάζεται έως 10/8 στον Πύργο του Μάρκελλου, στην πόλη της Αίγινας. Πρόκειται για μια αναπάντεχη δημιουργική συνεύρεση τριών διαφορετικών γενεών, καθώς παρουσιάζονται έργα του Δημήτρη Πικιώνη, καθώς και των Ιωνα, Τάσου και Μαίρης Πικιώνη, αλλά και των Αθηνάς και Γιώργου Πικιώνη, που, ακολουθώντας τα βήματα του πατέρα και παππού τους, αντίστοιχα, επέλεξαν την Αίγινα ως αγαπητό τόπο προορισμού και έμπνευσής τους.

Αφετηρία του αφιερώματος και κύρια αναφορά στο σύνολο της έκθεσης αποτελεί ο διακεκριμένος αρχιτέκτονας Δημήτρης Πικιώνης, για τη ζωγραφική του οποίου ο Γιάννης Τσαρούχης σημειώνει: «...Αυτές οι σπουδές με λάδι εκ του φυσικού δίνουν την δυνατότητα στον Πικιώνη να ζήσει το δράμα της σύγχρονης ζωγραφικής. Είναι συγχρόνως τα σχέδια ενός αρχιτέκτονα τα οποία θα συμπληρωθούν από μια αρχιτεκτονική ανάλογη. Ξεκινάει από το Τοπίο για να φθάσει στην Αρχιτεκτονική και η Αρχιτεκτονική γι' αυτόν είναι Ποίημα στο οποίο οι πρακτικές ανάγκες και λύσεις στοιχειωδώς εξυπηρετούνται».

Τα λιτά ζωγραφικά αιγινήτικα τοπία του Δημήτρη Πικιώνη διαδέχονται εκείνα των παιδιών και της νύφης του: Τα γεωμετρικά δομημένα πολύχρωμα πανοράματα με τις μεταβυζαντνές μνήμες του Ιωνα Πικιώνη και τα εξπρεσιονιστικά τοπία του Τάσου Πικιώνη συνδιαλέγονται αρμονικά με τα αφαιρετικά θαλασσινά τοπία της Μαίρης Πικιώνη. Τέλος, το αφιέρωμα συμπληρώνεται με τα σύγχρονης έκφρασης έργα της νεότερης γενιάς: Τα ποπ αισθητικής ζωγραφικά πεδία, με τα φολκλόρ στοιχεία της Αθηνάς Πικιώνη συνυπάρχουν με τις ζωηρόχρωμες έθνικ αφηγήσεις με τα ένθετα υλικά του Γιώργου Πικιώνη. Η οργάνωση ανήκει στην «γκαλερί της Ερσης» και η επιμέλεια στην Ιριδα Κρητικού.

Ο μαγικός κόσμος του Ζίγκμαρ Πόλκε

• Οι όφσετ εκτυπώσεις του διάσημου Γερμανού ζωγράφου, χαρακτηριστικές του «καπιταλιστικού ρεαλισμού», εκτίθενται στην Κολωνία

Ο Ζίγκμαρ Πόλκε φιλοδοξούσε να δώσει την απάντηση στον «σοσιαλιστικό ρεαλισμό» και την ποπ αρτ. Ο 68χρονος σήμερα Γερμανός καλλιτέχνης, μαζί με τον Γκέρχαρντ Ρίχτερ και τον Κόνραντ Λιγκ, εμπνεύστηκε τη δεκαετία του ’60 τον «καπιταλιστικό ρεαλισμό». Στο επίκεντρο της δουλειάς του πραγματικά ευφάνταστου καλλιτέχνη με το ιδιαίτερο χιούμορ, ήταν οι πολλαπλές αναπαραγωγές με διάφορες μεθόδους εκτύπωσης. Ο Ζίγκμαρ Πόλκε είχε μεγάλη αδυναμία στο όφσετ, το οποίο χρησιμοποιούσε κατά κόρον κυρίως μετά το 1967. Η μέθοδος της εκτύπωσης όφσετ του προσέφερε μια θαυμάσια ευκαιρία να χτυπήσει το σύστημα εκ των έσω(!) και να ανταγωνιστεί με αρκετή ειρωνεία αλλά επάξια τον Αντυ Γουόρχολ.

Ο Πόλκε δεν προτιμούσε τόσο τις ακριβές μεταξοτυπίες όσο το φθηνό όφσετ, το οποίο του επέτρεπε να αναπαράγει όσα λουκάνικα, λουλούδια ή καλλονές ήθελε και να τις προσφέρει σε γκαλερί και μουσεία που συνωστίζονται για να αποκτήσουν τις ιδιαίτερες δημιουργίες του. Το μουσείο το οποίο πλέον διαθέτει τη μεγαλύτερη συλλογή πολλαπλών του Ζίγκμαρ Πόλκε στην Ευρώπη είναι εδώ και λίγο καιρό το μουσείο Λούντβιχ στην Κολωνία. 180 έργα περιήλθαν στην κατοχή του έπειτα από δωρεά του ζεύγους Ραϊνινγκχάους. Μια πρόσφατη αλλαγή στο φορολογικό δίκαιο έκανε πιο ελκυστική την ιδέα στο εύπορο ζεύγος των συλλεκτών ώστε να χαρίσει τη συλλογή του, αξίας ενός εκατομμυρίου ευρώ, στο μουσείο της ιδιαίτερης πατρίδας του και ένα από τα σημαντικότερα στη Γερμανία.

Ο γεννημένος το 1941 στη Σιλεσία καλλιτέχνης σπούδασε αρχικά υαλογραφία και αργότερα ζωγραφική στην περίφημη Ακαδημία Καλών Τεχνών του Ντίσελντορφ. Η οικογένειά του είχε φύγει το 1953 από την Ανατολική Γερμανία. Εγκαταστάθηκε αρχικά στο Δυτικό Βερολίνο και αργότερα στο Μένχενγκλαντμπαχ.

Η μαζική αναπαραγωγή ήταν στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός του και για το λόγο αυτό η φωτογραφία και τα αποκόμματα των εφημερίδων αποτελούν μια σταθερή πρώτη ύλη και μια επαναλαμβανόμενη αναφορά. Οι «φίλες», οι οποίες παρουσιάζονται στο μουσείο Λούντβιχ, είναι το πρώτο έργο του Πόλκε το 1967 το οποίο γίνεται με τη βοήθεια της εκτύπωσης. Δύο γοητευτικές νεαρές κυρίες φορούν μπικίνι και χαμογελούν χαλαρά στο φακό. Οι προσωπικές φωτογραφίες των διακοπών γίνονται κτήμα όλων με τη βοήθεια της μαζικής αναπαραγωγής και της εμπορευματοποίησης. Η διαφήμιση, η τηλεόραση, τα περιοδικά μετατρέπουν με περισσή ευκολία το ιδιωτικό σε δημόσιο. Στο στόχαστρο του πολυβραβευμένου Γερμανού καλλιτέχνη μπαίνει και η οικονομία. «Μεγιστοποίηση» ονομάζεται ένα από τα έργα του που γίνεται κατά παραγγελία της Deutsche Bank. Η έμπνευση του τίτλου οφείλεται μάλλον στον εντολοδόχο. Με τον όρο μεγιστοποίηση υπονοείται η μεγιστοποίηση των στόχων και του κέρδους που θέτει κάθε επιχείρηση. Στο έργο όμως δεν διαφαίνεται μια άμεση συνάφεια με τον τίτλο. Μια χαρούμενη παρέα λουόμενων διακρίνεται στο βάθος του πίνακα, ενώ στο μπροστινό μέρος αποτυπώνονται χαρτονομίσματα, επιταγές και εντολές καταθέσεων. Μια μεγάλη γλάστρα με ένα είδος κάκτου δεσπόζει στο μέσον. Οι γλάστρες αυτές αποτελούσαν αγαπημένο ντεκόρ στα μικροαστικά σπίτια της δεκαετίας του ’60 στη Γερμανία και οι κάκτοι συχνές αναφορές στα μακρινά ταξίδια που έκανε ο Πόλκε στην Ασία, την Αυστραλία και την Αμερική.

Ο Ζίγκμαρ Πόλκε μετά το τέλος της δεκαετίας του 1960 ξεκινάει ο ίδιος να φωτογραφίζει τα θέματά του. Ρακοσυλλέκτες στην Κολωνία, ξενοδοχεία στο Παρίσι και γενικότερα ό,τι του κινεί την περιέργεια. Τις φωτογραφίες αυτές τις τυπώνει σε κάθε είδους υλικό: μουσαμά, χαρτόνι, ξύλο, λεπτό ύφασμα. Με τη βοήθεια ποικίλων τεχνικών και υλικών, ακόμα και αρσενικού! δημιουργεί τους μαγικούς κόσμους του. Ενας σύγχρονος υπερρεαλιστής, ένας μονόχνωτος ποιητής της εικόνας. Ο Πόλκε παρά τη χρήση των σύγχρονων μέσων που του προσέφερε η εκτύπωση για τη ζωγραφική του, στην ιδιωτική του ζωή αρνείται πεισματικά να απαντάει στα τηλέφωνα, ενώ ακόμα και για μήνες δεν απαντά στην αλληλογραφία του. Το μοναδικό πολλαπλό, το οποίο είναι τρισδιάστατο στην έκθεση στο μουσείο Λούντβιχ, είναι ένα γλυπτό με τον περίεργο τίτλο «Μηχανή με την οποία μια πατάτα μπορεί να περικυκλώσει μια άλλη πατάτα». Πρόκειται για ένα πολύ ειλικρινές έργο το οποίο μας περιγράφει αυτό που είναι. Ενα ξύλινο σκαμπό από το κέντρο του οποίου ξεκινάει ένας συρμάτινος σωλήνας ο οποίος καταλήγει σε μια πατάτα. Ο σωλήνας αυτός κάνει κύκλους γύρω από μια άλλη πατάτα που είναι τοποθετημένη στο έδαφος.

Ιστορικοί τέχνης ερμηνεύουν το έργο σαν μια παραλληλία στην κίνηση των πλανητών. Το ωραίο όμως στην τέχνη είναι η ελευθερία της φαντασίας που υπάρχει. Μια ελευθερία που ενίοτε όμως η ερμηνεία στραγγαλίζει. Η σειρά των έργων στο μουσείο Λούντβιχ παρουσιάζεται μέχρι τον Σεπτέμβριο και καλύπτει μια καλλιτεχνική πορεία πάνω από 40 χρόνια. Ο Ζίγκμαρ Πόλκε έχει συμμετάσχει τρεις φορές στην Documenta, στη σπουδαιότερη έκθεση εικαστικών που γίνεται κάθε πέντε χρόνια στο Κάσελ. Το 2002 του απονεμήθηκε το βραβείο Imperial στο Τόκιο, το οποίο θεωρείται το βραβείο Νομπέλ των Τεχνών, ενώ έχει διδάξει στη Σχολή Καλών Τεχνών του Αμβούργου.

Εάν το χρήμα θεωρείται ένας ασφαλής τρόπος για να προσμετρηθεί η επιτυχία τότε ο Ζίγκμαρ Πόλκε είναι σίγουρα επιτυχημένος. Εάν πάλι κριτήριο αποτελούν οι καλλιτεχνικές διακρίσεις τότε και σε αυτόν τον τομέα έχει επιτύχει. Εάν τέλος στόχος του με τον «καπιταλιστικό ρεαλισμό» ήταν να πλήξει το σύστημα δεν το κατάφερε. Κατάφερε όμως να μεγιστοποιήσει τα κέρδη του και να μιλήσει τη γλώσσα του. Ως εκ τούτου ένας πρόχειρος απολογισμός τον κατατάσσει στους κερδισμένους του «καπιταλιστικού ρεαλισμού».

• Της Μαριας Ρηγουτσου, Η Καθημερινή, Kυριακή, 19 Iουλίου 2009

Βλάσσης Φρυσίρας: «Πολλοί συλλέκτες είναι αδηφάγοι»

• Χειμαρρώδης, ο Βλάσσης Φρυσίρας αποκαλύπτει τα μυστικά του μουσείου του και μιλάει για φίλους και επικριτές

«Ποτέ δεν μου άρεσε η χλιδάτη ζωή, τα κότερα, οι βίλες, οι πισίνες. Τα χρήματα που έβγαζα από τη δικηγορία, τα έτρωγα στους μουσαμάδες στη ζωγραφική». Χειμαρρώδης, πληθωρικός, παθιασμένος, ο γνωστός συλλέκτης και δικηγόρος Βλάσσης Φρυσίρας ετοιμάζεται να ανοίξει εκ νέου το μουσείο μετά έναν χρόνο αναστολής της λειτουργίας του. Ανατρέχει στα πεπραγμένα του και αναμορφώνει το μέλλον ενός θεσμού, που ξεκίνησε το 2000. Τότε εγκαινιάστηκαν τα δύο νεοκλασικά της Πλάκας, φιλοξενώντας εκθέσεις μεγάλου βεληνεκούς, ίσως μεγαλύτερου από αυτό που άντεχε οικονομικά ο ιδρυτής του.

Ο συλλέκτης μιλάει στην «Κ» για την τέχνη δίχως την εκλέπτυνση του διανοούμενου αλλά με την αμεσότητα του ανθρώπου της πιάτσας.

Με πολλούς φίλους και επικριτές, έχει πάντα λυμένο το ζωνάρι του για καβγά, αλλά κάνει αυτοκριτική για τους λόγους που οδηγήθηκε σε αδιέξοδο πέρυσι. «Με προβλημάτισε τι θα γίνει το μουσείο αφού φύγω από τη ζωή. Τα δυο μου παιδιά δεν θα είχαν την οικονομική δυνατότητα να το συντηρούν. Σκέφτηκα να πουλήσω τα κτίρια της Πλάκας και να πάρω ένα φθηνότερο ακίνητο στην Πειραιώς, ώστε να μείνουν πόροι για τα λειτουργικά έξοδα. Από την Τεχνόπολι έως την Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, υπάρχει καλλιτεχνική κινητικότητα. Τελικώς δεν βρήκα αξιόλογα ακίνητα, ενώ το Γκάζι, παρά την έντονη βραδινή ζωή, παραμένει ένας υποβαθμισμένος χώρος για μουσείο.

Με το μουσείο της Ακρόπολης σε απόσταση αναπνοής από τα κτίριά μας, πείστηκα ότι δεν έπρεπε να φύγω από την Πλάκα. Κράτησα το ένα ακίνητο, προσθέτοντας περισσότερα ωφέλιμα τετραγωνικά», υπογραμμίζει ο Φρυσίρας, «Παράλληλα, συνειδητοποίησα ότι είχα απλώσει οικονομικά τα πόδια μου πέρα από το πάπλωμα. Εκανα ακριβές εκθέσεις, ακριβές εκδόσεις. Αρχισα να πουλάω καλούς πίνακες από τη συλλογή μου, Αουερμπαχ, Πάολα Ρέγκο, Πίτερ Μπέικ, έκοβα τα δάχτυλά μου, έτρωγα τις σάρκες μου. Πάντα έβαζα στόχους πάνω από τις δυνατότητές μου, αλλά αυτό είναι τελικά μέσα στη φύση μου. Πρέπει να κάνεις υπερβάσεις και να μη βλέπεις τα πράγματα στενά οικονομικά. Αν και ήμουν απλώς ένας δικηγόρος, κατάφερα τελικά να φτιάξω ένα μουσείο με δικούς μου πόρους, ενώ άλλα μεγάλα ιδρύματα που έχουν περιουσία, προσπαθούν να απομυζήσουν οικόπεδα από το κράτος».

Το μουσείο θα περιοριστεί στο κτίριο της οδού Αστερίου 3 και θα επαναλειτουργήσει από την 1η Σεπτεμβρίου. «Εκλεισα το καφέ και το πωλητήριο, γλίτωσα τους μισθούς δύο υπαλλήλων και μεγάλο μέρος των εξόδων. Κατήργησα το πανευρωπαϊκό βραβείο, ήταν λάθος μου που το ξεκίνησα.

Κάνω μικρότερους καταλόγους. Τώρα το λειτουργικό κόστος του μουσείου φτάνει πια τα 200.000 ευρώ, με τέσσερις υπαλλήλους. Παλαιότερα, μόνο οι εκθέσεις έφταναν ένα εκατομμύριο ευρώ το χρόνο». Ο Βλάσσης Φρυσίρας κάνει τον απολογισμό του: «Συνειδητοποίησα ότι το μουσείο είναι η ζωή μου. Το πήγα παραπάνω από εκεί που είχα οραματιστεί. Διοργάνωσα σπουδαίες εκθέσεις με καλλιτέχνες όπως ο Ρίχτερ, ο Μπέικον, ο Μαγκρίτ, ο Κοκόσκα. Θεωρούσα πως μέσα σε λίγα χρόνια είχα αποδείξει ότι είχαμε δώσει έργο και είχαμε καθιερωθεί στη συνείδηση των φιλότεχνων. Τώρα συνεχίζουμε δυναμικά με άλλη μορφή».

• Εγκαίνια με Σακαγιάν

Η πρώτη έκθεση έχει προγραμματιστεί τον Οκτώβριο. Πρόκειται για μια αναδρομική του Εδουάρδου Σακαγιάν. «Το αφιέρωμα εντάσσεται σε μια σειρά εκθέσεων με τίτλο “Βλέμμα του Ζωγράφου”, που θα ολοκληρωθεί την επόμενη τριετία», εξηγεί ο Φρυσίρας. «Θέλω ν’ αναδείξω την συλλογή μου, η οποία αριθμεί περίπου 3.500 έργα.

Καλώ κάποιον ζωγράφο που εκπροσωπείται ευρέως στη συλλογή του μουσείου να επιλέξει έργα του, αλλά και έργα άλλων ζωγράφων που τον επηρέασαν. Επέλεξα τον Εδουάρδο για να σπάσει η μεταξύ μας σιωπή, που είναι γνωστή στον καλλιτεχνικό χώρο. Ο Σακαγιάν μού γνώρισε όλους τους μεγάλους καλλιτέχνες και δασκάλους από τους οποίους πήρα έργα, τον Κρεμονίνι, τον Πατ Αντρέα, τον Ζαν Ρουστέν. Μου άνοιξε τα μάτια και πολλές πόρτες. Κι εγώ όμως τον βοήθησα. Αργότερα συγκρουστήκαμε. Ακόμα δεν τα έχουμε βρει, αλλά αποφάσισα ότι τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής μου θα τα περάσω σε ηρεμία». Μήπως είναι υπερφίαλο και εγωιστικό να τονίζει συνεχώς ένας συλλέκτης πόσο βοήθησε έναν καλλιτέχνη;

«Εχω αντιμετωπίσει τους νεαρούς καλλιτέχνες σαν πατέρας, με την καλή και την κακή έννοια. Μου αρέσει αυτό. Είμαι απόλυτος, είμαι ακραίος, αλλά είμαι και ειλικρινής. Φέρομαι στους ζωγράφους όπως φέρομαι στους γιους μου. Δεν έχω ζητήσει αναγνώριση. Δεν χρειάζεται να πω ότι μου οφείλουν – το θεωρώ αυτονόητο. Αν δεν υπήρχαν μαικήνες, δεν θα υπήρχε τίποτα. Αν δεν υπήρχε ο Λουδοβίκος ο Β΄, δεν θα υπήρχε Βάγκνερ», λέει ο Φρυσίρας.

Πολλοί επικριτές του συλλέκτη του προσάπτουν ότι έβγαλε σε δημοπρασίες έργα ζωγράφων που είχε αγοράσει όταν οι καλλιτέχνες έκαναν τα πρώτα τους βήματα: «Είναι αλήθεια ότι έχω βγάλει έργα στο σφυρί. Θεωρώ όμως λάθος να κρατάω στη συλλογή σπουδαστικά έργα ζωγράφων που μετά εξελίχθηκαν. Δεν πρέπει να κρέμονται στο μουσεία αλλά καλύτερα να μπουν σε σπίτια. Παλαιότερα αγόραζα μαζικά από εργαστήρια. Ηταν μεγάλο λάθος μου. Το κάνουν πολλοί συλλέκτες. Είναι αδηφάγοι – ανισόρροπες προσωπικότητες. Ακόμα και στην καθημερινότητά μου δεν μπορώ να αγοράσω μόνο ένα πράγμα. Πάω να πάρω ομπρέλα και φεύγω με τέσσερις από το μαγαζί. Είναι αρρώστια. Θες να υπακούσεις μια παρόρμηση, έχεις ένα σαράκι και σε ροκανίζει».

Η ίδρυση του μουσείου το 2000 συνέπεσε με την άνοδο της γενιάς που καταπιάστηκε με την παραστατική ζωγραφική στην Ελλάδα.

• Πώς βλέπει τους Ελληνες ζωγράφους;

«Κάποιοι από αυτούς –ανεξαρτήτως γενιάς– καταφεύγουν στο φασόν, στην επανάληψη. Είναι μια παγίδα που δύσκολα αποφεύγουν όσοι βιοπορίζονται από τη ζωγραφική. Συχνά όμως οι ζωγράφοι δεν μπορούν να κάνουν κάτι νέο, στέρεψαν. Σε αντίθεση με τους μουσικούς που φανερώνουν ό,τι καλύτερο έχουν μέσα τους στην ωριμότητά τους, οι ζωγράφοι πολύ συχνά κάνουν τα πιο δυνατά τους έργα όταν είναι πολύ νέοι. Υστερα τους κατατρώνε η καθημερινότητα, οι ανάγκες της ζωής, οι συμβιβασμοί», τονίζει ο συλλέκτης.

Η συζήτησή μας κλείνει με την Μπιενάλε της Αθήνας. «Δεν πήγα γιατί ενοχλήθηκα. Οι διοργανωτές έχουν επιλέξει ορισμένες ελληνικές γκαλερί και κάνουν παιχνίδι μόνο με αυτές. Ετσι έχουν δημιουργήσει ένα στεγανό σχήμα, που –κατά τη γνώμη μου– έχει ημερομηνία λήξης. Ο θεσμός είναι καλός για τον τόπο και η προσπάθεια είναι αξιέπαινη. Χρειάζεται όμως αλλαγή πλεύσης, για να μπορέσει να αφορά μεγαλύτερο μέρος του κοινού και να εμπλέξει μεγαλύτερο μέρος του εγχώριου καλλιτεχνικού δυναμικού».

Πριν από μερικά χρόνια ο γιος του Βλάσση Φρυσίρα, Θανάσης, άνοιξε μια γκαλερί που συχνά διοργανώνει εκθέσεις καλλιτεχνών, οι οποίοι έχουν προηγουμένως φιλοξενηθεί στο μουσείο.

• Είναι σωστό να είναι το μουσείο και η γκαλερί συγκοινωνούντα δοχεία;

«Δεν βρίσκω κάτι μεμπτό», μας απαντά. «Ολα έχουν γίνει με αξιοπρέπεια. Στις δύσκολες εποχές μας, η γκαλερί μπορεί να βοηθήσει το μουσείο να επιζήσει. Ο Μεγκτ έχει ένα από τα σημαντικότερα μουσεία στη Νότια Γαλλία και μια τεράστια γκαλερί στο Παρίσι, που τροφοδοτούσαν το ένα το άλλο. Δεν είναι κακό να βλέπει κανείς Σεγκί στο Μουσείο Φρυσίρα και ύστερα να πηγαίνει στην γκαλερί να αγοράσει έργα του».

Αναξιοκρατία στις επιχορηγήσεις

Πρέπει το ελληνικό κράτος με τα περιορισμένα κονδύλια που διαθέτει για τον πολιτισμό να στηρίζει όλους τους ιδιώτες που ανοίγουν μουσεία; «Και βέβαια όχι. Οταν το ίδρυσα δεν εποφθαλμιούσα κρατικούς πόρους. Σε μια στιγμή οικονομικής δυσχέρειας όμως, ο Μιχάλης Λιάπης δεν μπήκε στον κόπο να με δει. Πικράθηκα. Μετά το περιστατικό Ζαχόπουλου, βγήκε στη δημοσιότητα τι είχε μοιράσει το ΥΠΠΟ σε εξωραϊστικούς συλλόγους και σωματεία, τα οποία δεν είχαν καμιά σχέση με την πολιτιστική παραγωγή του τόπου. Τότε αισθάνθηκα ακόμα μεγαλύτερη ματαίωση. Οταν το κράτος στηρίζει με ρουσφετολογικά κριτήρια, τότε είναι λογικό να εξοργίζομαι με την αδιαφορία και τη σπατάλη. Και πιο πρόσφατα είδαμε μουσεία σε απραξία με μηδενική επισκεψιμότητα να παίρνουν γενναίες επιχορηγήσεις. Πρέπει να υπάρξει σοφότερη διαχείριση, για να ενισχύονται οι αξιόλογοι εικαστικοί φορείς, οι οποίοι με τη σειρά τους θα επιμορφώσουν το κοινό. Ενας από τους λόγους που συχνά βλέπουμε άδειες αίθουσες σε καλές εκθέσεις είναι η έλλειψη παιδείας στην Ελλάδα, που εντείνεται αντί να καταπολεμάται. Ο καλός ζωγράφος λ.χ. θα πρέπει να καταθέσει μια πρόταση που είναι τομή στα πεπραγμένα της ζωγραφικής μέχρι τις ημέρες του. Ακόμα και σήμερα μπορούν να γίνουν νέα πράγματα παρά το ότι η τέχνη αυτή έχει πίσω της τέτοιο λαμπρό παρελθόν. Από τα χιλιόμετρα του καμβά που καταναλώνονται για τη ζωγραφική, μόνο μερικά μέτρα θα μείνουν στην ιστορία. Είναι τα έργα εκείνα που έχουν να πουν κάτι ιδιαίτερο».

Tης Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, Kυριακή, 19 Iουλίου 2009

Στο φως και στο σφυρί ένας χαμένος Γύζης

Χαμένος για περισσότερο από μισό αιώνα, ένας από τους ωραιότερους πίνακες του Νικολάου Γύζη ετοιμάζεται να αλλάξει χέρια τον Νοέμβριο. Το έργο «Διαβάζοντας τη Μοίρα»- τυπικό δείγμα ελληνικής ζωγραφικής, που φιλοτεχνήθηκε στο Μόναχο τη δεκαετία του 1880, εποχή κατά την οποία ο Γύζης δημιούργησε μερικά από τα γνωστότερα έργα τουθα βγει στο σφυρί από τον οίκο Sotheby΄s στις 9 Νοεμβρίου, στο πλαίσιο δημοπρασίας με ελληνικά έργα τέχνης.

Ο «πατέρας της ελληνικής ζωγραφικής του 19ου αιώνα» αιχμαλωτίζει στον καμβά του μια ανύπαντρη κοπέλα να αποστρέφει κοκκινίζοντας το πρόσωπό της από μία γριά που της λέει τη μοίρα, ενώ είναι περιτριγυρισμένη από τους νεαρούς φίλους που την παρατηρούν και γελούν. Το έργο εκτιμάται πως θα πωληθεί προς 230.000 έως 350.000 ευρώ.

«Αυτός ο πίνακας αντιπροσωπεύει μια εξαιρετικά συναρπαστική επανανακάλυψη από το έργο του Γύζη και είμαστε ενθουσιασμένοι που θα τον φέρουμε στη διεθνή αγορά το φθινόπωρο. Δεδομένου ότι το έργο δημιουργήθηκε στη Γερμανία και παρέμεινε “κρυμμένο” σε μια αμερικανική συλλογή για σχεδόν μισό αιώνα, η επερχόμενη δημοπρασία προσφέρει μια συναρπαστική ευκαιρία σε συλλέκτες και ιδρύματα να αποκτήσουν ένα σπουδαίο τυπικό παράδειγμα του έργου του καλλιτέχνη», υποστηρίζει μιλώντας για τον πίνακα ο Senior Director και επικεφαλής του Τμήματος Ελληνικής Τέχνης του Οίκου Sotheby΄s, Κωνσταντίνος Φράγκος.

• TA NEA: Παρασκευή 17 Ιουλίου 2009

Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας σώζει σύνθεση του Σαλβαντόρ Νταλί

• Το Ανώτατο Δικαστήριο της Ισπανίας διέταξε τη δημοτική αρχή της Μαδρίτης να διατηρήσει ακέραια μία γλυπτική σύνθεση που δημιούργησε ο σουρεαλιστής καλλιτέχνης Σαλβαδόρ Νταλί (1904-1989), την οποία σκόπευε να διαλύσει, γράφει την Πέμπτη η ισπανική εφημερίδα El Pais.

Η σύνθεση βρίσκεται στο κέντρο της πλατείας Σαλβαδόρ Νταλί και αποτελείται από ένα άγαλμα του Ισαάκ Νεύτωνα, ύψους τεσσάρων μέτρων, μπροστά από ένα μνημείο ντολμέν με τρεις κολώνες ύψους δέκα μέτρων.

Το 2003 η δημοτική αρχή αποφάσισε να αναπλάσει την πλατεία, προκειμένου να περιλάβει συντριβάνι και υπαίθρια γλυπτοθήκη. Το ντολμέν επρόκειτο να μετακινηθεί 50 μέτρα μακρύτερα, ενώ το άγαλμα θα πήγαινε σε ένα πάρκο, σύμφωνα με τους περίοικους, οι οποίοι και ξεκίνησαν το νομικό αγώνα κατά της μεταφοράς. Η ανάπλαση αυτή θα κατέστρεφε την καλλιτεχνική σημασία ενός από τα τελευταία σημαντικά έργα του Νταλί, το οποίο ο Ισπανός καλλιτέχνης σχεδίασε το 1985. [ΤΟ ΒΗΜΑ, Πέμπτη 16 Ιουλίου 2009]

«Το απλό διαθέτει μια ανησυχητική ομορφιά»

Συμμετείχε στην πρόσφατη Art Athina, ως μία από τους δέκα πλέον υποσχόμενους Ελληνες φωτογράφους, ενώ από τις 15 Ιουλίου έργα της εκτίθενται στη 2η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης (μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου), στην έκθεση Face to Faces, που στόχο έχει να λειτουργήσει ως μια πολιτιστική γέφυρα μεταξύ Ελλάδας και Γαλλίας μέσα από τα έργα ταλαντούχων δημιουργών των δύο χωρών.

Μια από τις πλέον ταλαντούχες Ελληνίδες φωτογράφους, η Ευαγγελία Κρανιώτη, ζει στο Παρίσι και εκθέτει έργα της στην 2η Biennale Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της έκθεσης Face to Faces (από 15 Ιουλίου μέχρι 15 Σεπτεμβρίου)

Η Λία Κρανιώτη ζει εδώ και 8 χρόνια στο Παρίσι, παρ' όλα αυτά ακόμη καλείται να απαντήσει στην ερώτηση της μητέρας της: «Γιατί έφυγες;». Εχοντας τελειώσει στην Αθήνα Νομική, Αγγλικά, Γαλλικά, πιάνο, χορό και όλα όσα συνθέτουν το κοινωνικό στερεότυπο του «καλού κοριτσιού», η Λία άφησε πίσω της Ελλάδα και εφηβεία, αποφασισμένη να έρθει αντιμέτωπη με δυνατά εσωτερικά ένστικτα και προσωπικές διαδρομές. Σήμερα, παρουσιάζει στην «Ε» δύο έργα της (και μιλά γι' αυτά), καθώς κι ένα κείμενο στο οποίο συμπυκνώνεται η φιλοσοφία της τέχνης αλλά και της ζωής της.

• ΤΟ ΨΑΡΙ και η επιστροφή στις ρίζες

«Η φωτογραφία αυτή έγινε κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στις Οινούσσες. Εκανα το ταξίδι για να συνεχίσω την έρευνά μου στο πλαίσιο του πρότζεκτ Archipel(s), για τους ανθρώπους της θάλασσας και τις ιστορίες τους. Το ψάρι τράβηξε την προσοχή μου κατά τη διάρκεια μιας συνέντευξης με τον μάγειρα της σχολής Εμποροπλοιάρχων. Ηταν όταν πήγα να χαιρετήσω αυτόν και τη γυναίκα του, γιατί έπρεπε να πάρω το πλοίο που έφευγε για Χίο το ίδιο απόγευμα. Λίγο πριν φύγω, είχαμε πιάσει την κουβέντα με τη γυναίκα του στην κουζίνα... Εκείνος καθάριζε ψάρια και άνοιγε τα κεφάλια τους στα δύο. Θυμάμαι ακόμα τον απογευματινό ήλιο να μπαίνει από το παράθυρο και τη γυναίκα του μάγειρα να κοιτά έξω τη θάλασσα και να μου λέει πως η ομορφιά της θάλασσας δεν την άγγιζε. Ο μόνος λόγος για τον οποίο την κοιτούσε κάθε τόσο ήταν επειδή το παιδί της ταξίδευε με τα καράβια. Αν ποτέ τού συνέβαινε κάτι, δεν θα είχε το κουράγιο ν' αντικρίσει ξανά τη θάλασσα. Κατά βάθος, ήδη τη μισούσε επειδή κάποια στιγμή θα μπορούσε να κάνει κακό σε ό,τι αγαπούσε περισσότερο στον κόσμο.

Οι δικές μου σκέψεις «πετούσαν» στους λόγους που με είχαν οδηγήσει σε αυτό το νησί εκείνη τη συγκεκριμένη στιγμή, όσο και σε άλλα μέρη, στη ζωή μου, στο Παρίσι, στην Ιταλία και αλλού. Εξάλλου, όλο αυτό το πρότζεκτ με τους ανθρώπους της θάλασσας ξεκίνησε από την επιθυμία μου να κατανοήσω τη δική μου σχέση με την απόσταση από τις ρίζες μου και αυτή την αέναη κυκλική κίνηση, παλιά όσο ο κόσμος: από τη φυγή στην επιστροφή και ξανά από την αρχή.

Το ψάρι το φωτογράφισα σε διάφορες εκδοχές. Θυμάμαι πως η θέα του κεφαλιού ανοιγμένου στα δύο μού φάνηκε τόσο αισθησιακή και συνάμα αρχέγονη, που σταμάτησα τη συζήτηση με το ζευγάρι. Τελικά, ανάμεσα στις διάφορες φωτογραφίες που τράβηξα, διάλεξα να παρουσιάσω τη λιγότερο σύνθετη, αυτή με το κεφάλι στην κανονική του μορφή, σε μια πιο απέριττη, πιο λιτή φόρμα. Η οποία ταιριάζει λίγο με την αντίληψη που έχω για τα πράγματα, πως δηλαδή αν το απλό, το καθημερινό, το "μπανάλ" ιδωθεί από ένα συγκεκριμένο πρίσμα και με την κατάλληλη διάθεση, μπορεί να ντυθεί μια σπάνια ομορφιά, σχεδόν ανησυχητική...».

Παιδιά που παίζουν μπάλα στον Πειραιά. Για τη Λία Κρανιώτη, αυτή η εικόνα, όπως και πολλές άλλες, εντάσσεται στα «παιδικά, κυριακάτικα όνειρά της» ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΕΙΡΑΙΑ και οι βόλτες με τον ηλεκτρικό

«Τα παιδιά που παίζουν μπάλα στον Πειραιά τα φωτογράφισα κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού στην Αθήνα φέτος τον χειμώνα. Ενα στούντιο ντιζάιν στο Παρίσι, το Be-pols, ξεκίνησε πέρυσι μια σειρά βιβλίων με τον τίτλο «Portraits de Villes». Κάθε χρόνο εκδίδουν μια κασετίνα με 4 βιβλιαράκια, σε καθένα από τα οποία παρουσιάζεται μια διαφορετική πόλη μέσα από τον φακό ενός διαφορετικού φωτογράφου. Εμένα μου πρότειναν να φωτογραφίσω τη γενέθλια πόλη μου, την Αθήνα.

Στη φετινή κολεξιόν της σειράς Portraits de Villes, οι υπόλοιπες πόλεις ήταν το Παρίσι, το Ντουμπάι, το Ρέικιαβικ. Το Portraits de Villes παρουσιάστηκε ως έκθεση στην Γκαλερί Philippe Chaume στο Παρίσι και, για δύο χρόνια, η ίδια έκθεση κάνει τον γύρο των Fnac της Γαλλίας.

Διέσχισα την Αθήνα με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Θυμάμαι πως πέρασα μια ολόκληρη μέρα περπατώντας κάτω από τον ήλιο και φωτογραφίζοντας τις περιοχές δίπλα στις γραμμές του ηλεκτρικού, από την Καλλιθέα ώς τα Πευκάκια, μόνο και μόνο για να ανακαλύψω με έναν άλλον ρυθμό τα τοπία που όταν ήμουν μικρή έβλεπα να χάνονται πολύ γρήγορα από το παράθυρο του τρένου.Ή πάλι, ένα ολόκληρο βράδυ, με έναν παλιό οδηγό της Αθήνας στο χέρι, αναζητούσα ξενοδοχεία με περίεργα ονόματα στο κέντρο. Μα η βραδιά ξεκίνησε άτυχα: το ξενοδοχείο «Λούβρο», που ήταν πρώτο στη λίστα μου, κάπου στο Μεταξουργείο, δεν υπήρχε πια, όπως επίσης και κανένα από αυτά που ήθελα να βρω. Ομως οι πιο ωραίες βόλτες ήταν αυτές που έκανα διασχίζοντας τα λιμάνια του Πειραιά, του Περάματος και της Δραπετσώνας.

Σε μια από αυτές τις βόλτες φωτογράφισα και τα παιδιά στον Πειραιά -αργότερα, στο Παρίσι, για τις ανάγκες μιας έκθεσης, η φωτογραφία έλαβε τον προφανή τίτλο... «Τα παιδιά του Πειραιά»! Μπροστά στην εικόνα της ανοιχτής αποβάθρας, των πλοίων και των παιδιών που έπαιζαν μπάλα αργά το απόγευμα, ένιωσα πως ξαναζούσα κάποιο κυριακάτικο όνειρο, σαν αυτά που έβλεπα όταν ήμουν στην Αθήνα και τα οποία έχουν πλέον κωδικοποιηθεί μέσα μου σε εικόνες σαν κι αυτή, εικόνες αρχετυπικές που, κατά τ' άλλα, έχω ξεχάσει και που έξαφνα θυμάμαι μόνο όταν φανερώνονται αναπόφευκτα μπροστά μου».* [Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 9 Ιουλίου 2009]

• Ενα κείμενο της Ευαγγελίας Κρανιώτη

«Μπορείτε να ηρεμήσετε. Κλείστε τα μάτια και ταξιδέψτε στο τοπίο. Επιστρέψτε από κάπου μακριά. Ανοίξτε ένα βιβλίο στην τύχη. Περιπλανηθείτε σ' ένα ζωολογικό κήπο χωρίς φύλακες. Υπάρχει πάντα το ενδεχόμενο όλα να σταματήσουν ξαφνικά. Ξεκινήστε να γράφετε ερωτικές επιστολές. Πείτε ναι. Αφήστε τον άνεμο να πάρει τα λόγια σας. Καλέστε κάποιον επικίνδυνο στο τραπέζι σας. Ανάμεσα σ' όλους τους ήχους μπορείτε ν' ακούσετε τη νύχτα να πέφτει. Φιλήστε τους τοίχους και τα έπιπλα ενός σπιτιού όταν όλοι κοιμούνται. Δεν υπάρχει κατάλληλη στιγμή. Αρχίστε να στέλνετε ερωτικές επιστολές. Εχετε θύματα χωρίς να το φαντάζεστε. Κατευθυνθείτε προς ένα σκοτεινό σημείο που δεν γνωρίζετε. Ακολουθήστε μια παράλογη οδηγία μέχρι το τέλος.

Ψηλαφήστε τα δάχτυλα ενός δημιουργού. Μάθετε να επιλέγετε χαμογελώντας. Διασχίστε την απόσταση που σας χωρίζει. Μια φορά δεν αρκεί. Κοιμηθείτε σε ξενοδοχεία με εξωτικά ονόματα. Αφήστε ίχνη. Είστε ένας άγνωστος αστέρας του κινηματογράφου. Κρατηθείτε ζωντανός από περιέργεια. Υπάρχουν μέρη που ακόμα δεν έχετε δει. Αρχίστε να παίρνετε τα νυχτερινά τρένα στα σοβαρά. Οι αναχωρήσεις έχουν ένα ξεχωριστό μεγαλείο. Αφήστε την ξεχασμένη επιθυμία να σας καταλάβει. Επιλέξτε μια πόλη στον χάρτη. Ονομάστε αυτό που πάντα θέλατε. Δώστε λουλούδια χωρίς εξηγήσεις. Θα λάβετε νέα από τ' αστέρια. Εγκατασταθείτε στον μυστικό σας κήπο. Ονειρευτείτε την πρώτη συνάντηση. Ανταλλάξτε κάτι παραπάνω από ένα βλέμμα. Ανοίξτε προσεκτικά το άγνωστο σώμα. Μοιραστείτε τη θέα. Υποδεχτείτε αυτό που σας έλειπε. Μεταφερθείτε σε απέραντες εκτάσεις. Διατηρήστε τους χυμούς του κόσμου. Είστε αθώος».

Άπαντα Τσαρούχη στην Αθήνα. ΣΤΗ ΝΕΑ ΣΕΖΟΝ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΜΠΕΝΑΚΗ ΜΑΖΙ ΜΕ 14 ΑΚΟΜΗ ΕΚΘΕΣΕΙΣ

O επαναστάτης Γιάννης Τσαρούχης συναντά τον «ζωγράφο» της αρχιτεκτονικής Δημήτρη Πικιώνη και το κριτικό πνεύμα του αρχιτέκτονα Δημήτρη Φατούρου. Ο «φωτογράφος της καθοριστικής στιγμής» Δημήτρης Σούλας «συνομιλεί» με τον ζωγράφο που «παντρεύει το όνειρο με την πραγματικότητα» Νίκο Στεφάνου. Και οι πλατείες της Ευρώπης διηγούνται την ιστορία τους την ώρα που οι ιστορικές κινηματογραφικές αίθουσες όσο και τα multiplex αποκαλύπτουν σινεφίλ μυστικά. Είναι μόνο μερικές εκθέσεις που προγραμματίζεται να φιλοξενηθούν στο Μουσείο Μπενάκη την ερχόμενη σεζόν.

Και από Ιούλιο.... χειμώνα, λοιπόν για το δραστήριο μουσείο, που προγραμματίζει ήδη 15 σημαντικές εκθέσεις (εικαστικές, αρχιτεκτονικής και φωτογραφίας, ενώ απουσιάζουν οι καθιερωμένες αρχαιολογικές) από τον Σεπτέμβριο ώς και τον Ιανουάριο του 2010.

Ναυαρχίδα του προγράμματος η πρώτη αναδρομική στην Αθήνα του ζωγράφου που σφράγισε την ελληνική τέχνη του 20ού αιώνα, Γιάννη Τσαρούχη. Περισσότερα από 420 έργα και σκηνογραφικές μακέτες επιστρατεύονται (σε συνεργασία με το Ίδρυμα Τσαρούχη) για να μιλήσουν για όλες τις περιόδους καλλιτεχνικής δημιουργίας του ζωγράφου, που έγινε δημοφιλής με τους ναύτες, τους ΕΣΑτζήδες του και το καυστικό του χιούμορ, αλλά κατέκτησε και τη διεθνή σκηνή ντύνοντας τη Μαρία Κάλλας στη «Μήδεια» και τη Μελίνα Μερκούρη στη «Στέλλα» (Δεκέμβριος- Ιανουάριος).

Στο βαρύ εκθεσιακό πυροβολικό και η εικαστική πλευρά του Δημήτρη Πικιώνη. Κι αν οι περισσότεροι τον γνωρίζουν από το λιθόστρωτο μπροστά στον Λουμπαρδιάρη, λιγότεροι είναι εκείνοι που ξέρουν πως ο «αντίπαλος» του άλλου μεγάλου της αρχιτεκτονικής, Άρη Κωνσταντινίδη, σπούδασε πρώτα ζωγραφική και μετά αρχιτεκτονική. Η έκθεση του πρώτου μαθητή του Κωνσταντίνου Παρθένη περιλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του ζωγραφικού έργου, σε θεματικές ενότητες όπως «Από τη Φύση», «Αναμνήσεις από το Παρίσι», «Αρχαία», «Βυζαντινά», «Της Φαντασίας», «Λαϊκά» (Νοέμβριος- Ιανουάριος).

«Οι νέες πραγματικότητες και η συνεχής αναζήτηση» είναι το θέμα της έκθεσης του έργου του αρχιτέκτονα Δημήτρη Φατούρου. Και μέσα από τις προτάσεις του επιχειρείται να αναδειχθεί πως «η αρχιτεκτονική ως μια συνεχής δημιουργία μορφών ζωής της ανθρώπινης κοινότητας, αναζητεί τις συνέχειες και ασυνέχειες με τις διαδρομές της και αναπτύσσει τις δικές της πρωτοβουλίες μέσα στις συνθήκες της σημερινής νέας πραγματικότητας» (Σεπτέμβριος- Οκτώβριος).

Ο ζωγραφικός κυρίως κόσμος του Νίκου Στεφάνου θα αποκαλυφθεί μέσα από την αναδρομική του (Δεκέμβριος- Ιανουάριος) στους γεμάτους εργοστάσια και τοπία καμβάδες του σκηνογράφου, ζωγράφου και κεραμίστα που άφησε τη σφραγίδα του σε γνωστά θέατρα του Παρισιού, της Βιέννης, του Μονάχου, του Λονδίνου και της Ελλάδας.

Φως στη δουλειά του «φωτογράφου της καθοριστικής στιγμής», Δημήτρη Σούλα, ρίχνει η έκθεση που έκανε πέρυσι πρεμιέρα στο Μουσείο Φωτογραφίας. Φοιτητικά κινήματα, μετανάστες, σκηνές δρόμου από το 1967-1974 πρωταγωνιστούν στη δουλειά του συνεργάτη τoυ Αssociated Ρress και μεγάλων γερμανικών εφημερίδων, ο οποίος έγινε φωτορεπόρτερ όταν ο Έλληνας εμπορικός ακόλουθος στο Μόναχο φρόντισε για την απόλυσή του από το τμήμα μάρκετινγκ της αμερικανικής πολυεθνικής, επειδή ήταν εκ των συνιδρυτών της Πανελλήνιας Αντιδικτατορικής Ένωσης (Σεπτέμβριος- Οκτώβριος).

Ένα αντισυμβατικό φωτογραφικό οδοιπορικό τόσο στις κεντρικές, ιστορικές αίθουσες (Αττικόν, Παλλάς, Άστυ) όσο και στις περιφερειακές ή στα multiplex προτείνει ο Τάσος Βρεττός που καταγράφει κοινό και χώρους στην έκθεση «Πόλη και κινηματογράφος, χώρος προβολής- χώρος του άστεως» (Νοέμβριος).


Πινελιές τέχνης

Στο Μουσείο Μπενάκη θα δούμε ακόμη τις εκθέσεις: 50 χρόνια Νέες Μορφές: ΣεπτέμβριοςΝοέμβριος Βραβείο Ηermes, Το νόημα του αντικειμένου: Σεπτέμβριος James Εnsor, χαρακτική: Σεπτέμβριος - Δεκέμβριος Πλατείες της Ευρώπης: Νοέμβριος Το αρχιτεκτονικό έργο των Αριστομένη και Γιώργου Βαρουδάκη:

Νοέμβριος- Δεκέμβριος Σταύρος Μπαλτογιάνης, ζωγραφική: ΣεπτέμβριοςΟκτώβριος Λίνα Φανουράκη, κόσμημα: ΟκτώβριοςΝοέμβριος Συλλογή Φέλιου-Χάνου: Νοέμβριος- Δεκέμβριος Νορβηγική Αρχιτεκτονική:

Δεκέμβριος- Ιανουάριος

• Της Μαίρης Αδαμοπούλου, TA NEA: Τετάρτη 1 Ιουλίου 2009