«ΕΦΥΓΕ» Η ΕΙΚΑΣΤΙΚΟΣ ΝΙΚΗ ΚΑΝΑΓΚΙΝΗ

Δυναμική, πολυσχιδής, με αστείρευτη διάθεση πειραματισμού. Μία από τις πιο σημαντικές παρουσίες της αβάν γκαρντ τέχνης στην Ελλάδα, η Νίκη Καναγκίνη, «έφυγε» χθες σε ηλικία 75 ετών από ανεύρυσμα. Η κηδεία της θα γίνει αύριο στις 3.30 μ.μ. στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών. Το έργο της ήταν εξαιρετικά πλούσιο τόσο θεματικά όσο και μορφολογικά, καθώς σε ολόκληρη τη δημιουργική της πορεία υιοθέτησε διαφορετικά στυλ και τεχνικές.

Οι σπουδές της στη Γενεύη και το Λονδίνο (κατά την εκρηκτική δεκαετία του ’60) την έφεραν κοντά στα ρεύματα εκείνης της εποχής και τους πρωταγωνιστές της. Σε μια παλαιότερη συνέντευξή της στην «Κ», μίλησε με ενθουσιασμό για το πνεύμα της ελευθερίας που κυριαρχούσε στο Swinging London, τη δίψα για νέες κατακτήσεις στην τέχνη, τον αγαπημένο της συμφοιτητή Ντέιβιντ Χόκνεϊ. Τα χρόνια που έζησε στο εξωτερικό της κληροδότησαν ένα ερευνητικό βλέμμα που διατήρησε αναλλοίωτο... [Μαργαρίτα Πουρνάρα, Η Καθημερινή, 4/6/2008]

Αναζητώντας νέους δρόμους ώς το τέλος

Δεν φοβήθηκε το πείραμα. Δεν την τρόμαξε η ύλη. Δοκιμάστηκε με όλες τις δυνατές φόρμες και όλα τα πιθανά υλικά. Εκανε «χειρόγραφα» ζωγραφικά έργα, φιλοτέχνησε εγκαταστάσεις σε κουζίνες με πηλό, μέταλλο και φτερά. Η Νίκη Καναγκίνη, η «φεμινίστρια» εικαστικός που ποτέ δεν σταμάτησε να αναζητεί νέους τρόπους και δρόμους στην τέχνη της, πέθανε ξαφνικά χθες το βράδυ από ανεύρυσμα. Ηταν 75 ετών.

Γεννήθηκε στην Αλεξανδρούπολη και σπούδασε στην Ecole Cantonale de Dessin στη Λοζάνη. Συνέχισε τις σπουδές της στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με τον Κεφαλληνό, τον Παπαλουκά και τον Μόραλη, τις οποίες εν τέλει ολοκλήρωσε στη Central School of Arts and Design του Λονδίνου, όπου θήτευσε δίπλα στον Τίσνταλ και τον Κόλινς.

Οι πρώτες ατομικές εκθέσεις της πραγματοποιήθηκαν στην γκαλερί «La Feluca» στη Ρώμη (1962) και στην γκαλερί «Μέρλιν» στην Αθήνα (1965). Συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις, μεταξύ των οποίων το αφιέρωμα «The Greek Art in Holland», που έγινε στη Niewe Kerk Cathedral το 1981, και τα Ευρωπάλια, στις Βρυξέλλες το 1982. Δίδαξε στη Σχολή Βακαλό από το 1963 έως το 1967 και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, ως ειδική επιστήμων, από το 1984 έως το 1986.

Το έργο της παρουσιάζει εξαιρετική πολυμορφία θεματικά (ασχολήθηκε με κοινωνικά, ιστορικά και οικολογικά θέματα) και μορφολογικά. Ξεκίνησε από τη ζωγραφική, την ταπισερί και τη χαρακτική και προχώρησε σε κατασκευές μικτής τεχνικής και σε εγκαταστάσεις στον χώρο για τις οποίες χρησιμοποιούσε ετερογενή υλικά: κεραμίδια, πλαστικό, σχοινιά, σύρματα, τσιμέντο, μεταξοτυπίες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

Στα ζωγραφικά της έργα είναι εμφανής η επιρροή του εξπρεσιονισμού: απρόσωπες φιγούρες συνυπάρχουν με έντονα και εκφραστικά χρώματα. Στη δεκαετία του '70 δημιουργεί μια σειρά οικολογικών μινιμαλιστικών κατασκευών και εγκαταστάσεων, όπως το «Μπορούμε να σώσουμε τον πλανήτη» (1976), ενώ στα τέλη της δεκαετίας του '80 προσεγγίζει με συμβολικό και σουρεαλιστικό τρόπο μυθολογικά θέματα («Ο Απόλλων και η Αφροδίτη»).

Το 1990 παρουσιάζει τη σειρά «Χειρόγραφα με αρχέγονα σύμβολα γραφής», ενώ μέσα από τα έργα της σειράς «Εν οίκω» εκφράζει τους φεμινιστικούς της προβληματισμούς. Από τις τελευταίες εκθέσεις της, η περσινή ομαδική με τίτλο «Μεταμφιέσεις, θηλυκότητα, ανδροπρέπεια, θηλυπρέπεια» στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. [Ελευθεροτυπία, 4/6/2008]