Ο γλύπτης Δημήτριος Ζ. Φιλιππότης (Πύργος Τήνου, 1839 – Αθήνα, 28 Νοεμβρίου1919) γεννήθηκε στον Πύργο Τήνου και ήταν γιος του Ζαχαρία Φιλιππότη, γνωστού μαρμαρογλύπτη και εμπειρικού αρχιτέκτονα, ο οποίος είχε κατασκευάσει και αρκετούς ναούς μεταξύ των οποίων την Μονή Αγίου Παύλου στο Άγιο Όρος, στην ανέγερση της οποίας συμμετείχε όταν έφτασε στα δεκατρία του και ο Δημήτριος).
Ο Ξυλοθραύστης
Ο Φιλιππότης πήρε τα πρώτα πρακτικά μαθήματα γλυπτικής κοντά στον πατέρα του και στη συνέχεια πραγματοποίησε κανονικές σπουδές γλυπτικής στην Ρώμη ως μαθητής των Έμιλ Βολφ και Καρλ Φος. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα, εργάστηκε κυρίως στην Αθήνα συμβάλλοντας σημαντικά στην προαγωγή της τέχνης του στην Ελλάδα. Ως καλλιτέχνης ήταν παραγωγικός. Ήταν δε ο πρώτος που εισήγαγε μία πιο ανάλαφρη θεματογραφία στη γλυπτική, που μέχρι τότε ήταν προσκολλημένη στον κλασικισμό. Έτσι δημιούργησε έργα που απεικονίζουν θέματα της καθημερινής ζωής απλών ανθρώπων.
Πολλά γλυπτά του κοσμούν δημόσιους χώρους της πρωτεύουσας: το Παιδί με σταφύλια στην Πλατεία Συντάγματος, ο Ξυλοθραύστης και ο Μικρός ψαράς στο Ζάππειο, ο Θεριστής, η Οπωροπώλις και η Άρτεμις με σκύλο στον κήπο του ΚΑΤ στην Κηφισιά, τα δύο επιβλητικά λιοντάρια στην σκάλα της Βίλας Καζούλη στην Κηφισιά, κ.ά. Έργα του επίσης βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, στο Δημοτικό Βρεφοκομείο, στην Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών (ταφικό μνημείο οικογένειας Κούππα, Αβέρωφ), στο Νεκροταφείο Πειραιώς, στην γενέτειρά του την Τήνο (Μουσείο Νεοελληνικής Γλυπτικής), καθώς και σε πλατείες, ναούς και νεκροταφεία άλλων πόλεων.
Χαρακτηριστικά αναφέρει ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς:
Ἀποβλέψατε πρὸς μόνον τὸν «Ξυλοθραύστην» τοῦ Τηνίου γλύπτου τοῦ ἐγγηράσαντος ἐν τῇ τέχνῃ, πλὴν στιβαροῦ ἒτι καὶ μὲ κατατομὴν γλύπτου τῆς Ἰταλικῆς Ἀναγεννήσεως, Φιλιππότου ἐν τῷ ἐπί τῆς λεωφόρου Πατησίων μικρῶ αὐτοῦ ἐργαστηρίῳ καὶ θέλετε καταπλαγῇ πρὸ τῇς ἐκτελέσεως. Νομίζεται ὃτι εὑρίσκεσθε πρὸ ἒργου Μυρωνείου, ἢ τινος μαθητοῦ τοῦ Σκόπα ἢ τοῦ Πυθαγόρα! Τοιαὐτη ἡ δύναμις ἡ ζωὴ τὸ μένος τὸ ἐμφυσηθὲν εἰς τὰς ἐκ μαρμάρου σάρκας τοῦ τὰ ἂριστα ἀττικὰ ἐφήβων γλυπτὰ ἀναπολοῦντες μείρακος ξυλοθραὐστου. Δι᾿ ἐμὲ τουλάχιστον ὁσάκις διερχόμενος θεῶμαι καὶ σύννους ἀτενίζω τὸ ἒξοχον τοῦτο ἒργον, οὐδὲν ὑπάρχει τὸ ἀσθενές, τὸ μειονεκτοῦν, τὸ ἐλασσούμενον. Τὸ πᾶν εἶνε εἰς τὴν θέσιν του. Ὃλα εἶνε θαυμαστῶς ἐξειργασμένα, μετ᾿ αὐστηρότητος ἀπαραμίλλου καὶ ὃλως ἀρχαΐκῆς. Ἀλλ᾿ ἐκτὸς τοῦ «Ξυλοθραύστου» πλεῖστα ἂλλα ἀξιοθαύμαστα ἒγλειψεν ὁ τήνιος καλλιτέχνης, οἷον τὸν «Ψαρρᾶν» τὸ θελκτικώτατον ἐν καδίσκῳ «λουόμενον νήπιον», πρὸς δὲ τοσαῦτα ἐν τῷ Νεκροταφεὶῳ γλυπτικὰ μνημεῖα καὶ προτομὰς ἀνδρῶν τε καὶ γυναικῶν, ἰδίᾳ μἰαν τὴν τῆς μεταστάσης λαοφιλήτου βασιλόπαιδος Ἀλεξάνδρας, πάντας μαρτυροῦντα τεχνίτην πρώτης δυνάμεως καὶ κλασικῆς, τολμῶμεν νὰ εἲπωμεν, τεχνοτροπίας. Πλὴν δυστυχῶς ἡ ἀφιλόστοργος καὶ ἂδικος ἑλληνική Πολιτεία οὐδέποτε τοιούτῳ περιφανεῖ ἀνδριαντοποιῷ δήμοσίον τι μνημεῖον ἀνέθετο, μόνον δ᾿ ἐσχάτως αἱ Πάτραι ἀναγνωρίσασαι τὴν ἀρετὴν τοῦ ἀνδρὀς ἐνεπιστεύθησαν τῷ Φιλιππότῃ τὴν τῆς προτομῆς τοῦ γλυκυτάτου ψάλτη τῆς «Γαλατείας» ἐκτέλεσιν. Μικρότατον τὸ ἒργον ἀλλ᾿ ὁπωσοῦν ἱκανοποιοῦν πως τὴν τετραυματισμένην φιλοτιμία τοῦ ἐξόχου γλύπτου!
Το 1908 τιμήθηκε με το Σταυρό του Σωτήρος ενώ το 1915 έλαβε το Μετάλλιο Γραμμάτων και Τεχνών. Πέθανε στις 28 Νοεμβρίου του 1919 στην Αθήνα.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Ντοκυμαντέρ γιά τόν Δημήτριο Φιλιππότη
- Γλυπτά του Δημητρίου Φιλιππότη
- Γλυπτά του Δημητρίου Φιλιππότη στην Εθνική Πινακοθήκη
- Εργαστήρια Γλυπτικής Στρατής & Θεολόγος Φιλιππότης & Υιοί
Βιβλιογραφία
- Στα άδυτα της Εθνικής Πινακοθήκης. Άγνωστοι θησαυροί από τις συλλογές της, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2011
- Ζέττα Αντωνοπούλου, Τα γλυπτά της Αθήνας. Υπαίθρια γλυπτική 1834-2004, Ποταμός, 2003
- Τώνια Γιαννουδάκη, Υπαίθρια γλυπτά του δήμου Αθηναίων 1832-1922, μεταπτυχιακή εργασία, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 1994 ήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2011
- Τώνια Γιαννουδάκη, Εθνική Γλυπτοθήκη. Μόνιμη συλλογή, Εθνική Πινακοθήκη-Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Αθήνα 2006
- Αντωνία Γιαννουδάκη, Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη. Η συλλογή νεοελληνικής γλυπτικής και η ιστορία της 1900-2006(διδακτορική διατριβή), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, Τομέας Ιστορίας της Τέχνης, Θεσσαλονίκη 2009 (http://ikee.lib.auth.gr/record/115849) (8/5/2015)
- Γιάννης Καιροφύλας, Δημήτριος Ζ. Φιλιππότης. Ο γλύπτης φιλόσοφος, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1987
- Λεξικό Ελλήνων Καλλιτεχνών. Ζωγράφοι – Γλύπτες – Χαράκτες, 16ος-20ός αιώνας, επιστημονική επιμέλεια Ευγένιος Δ. Ματθιόπουλος, τόμ. 4, Μέλισσα, Αθήνα 1997-2000
- Στέλιος Λυδάκης, Οι έλληνες γλύπτες. Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία-τυπολογία-λεξικό γλυπτών, τόμ. 5, Μέλισσα, Αθήνα 1981
- Στέλιος Λυδάκης, Η νεοελληνική γλυπτική. Ιστορία, τυπολογία, Μέλισσα, Αθήνα, 2011 λιππότη, Αθήνα 1987
- Ι. Μανωλικάκης, «Ο Δ. Φιλιππότης και τα γλυπτά της βίλλας Καζούλη» (εφημερίδα) Το Βήμα, 12 Ιανουαρίου 1969
- Ηλίας Μυκονιάτης, Νεοελληνική γλυπτική, στη σειρά Ελληνική τέχνη, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1996
- Χρύσανθος Χρήστου – Μυρτώ Κουμβακάλη-Αναστασιάδη, Νεοελληνική γλυπτική 1800-1940, έκδοση Εμπορικής Τραπέζης της Ελλάδος
No comments:
Post a Comment