Η προτομή του Ζαν Μωρεάς (1856-1910) είναι έργο του Γάλλου γλύπτη Αντουάν Μπουρντέλ. Στην αρχική του θέση, στον Εθνικό Κήπο, τοποθετήθηκε αντίγραφο και το πρωτότυπο τοποθετήθηκε στη Δημοτική Πινακοθήκη.
Οι μικρές ιστορίες πίσω από τα γλυπτά
της πόλης αποκαλύπτουν όχι μόνο την όχι και τόσο γνωστή ιστορία της
δημόσιας τέχνης στην πρωτεύουσα αλλά και τη διαχείριση σύνθετων
ζητημάτων, όπως η φθορά και ο κίνδυνος βανδαλισμού.
Η περίπτωση της προτομής του ποιητή Ζαν Μωρεάς, επί σχεδόν 50 χρόνια τοποθετημένης στον Εθνικό Κήπο, είναι ενδεικτική μιας περισσότερο επεξεργασμένης πολιτικής για την προστασία της δημόσιας τέχνης. Ηδη, από τον περασμένο Δεκέμβριο η προτομή του Ζαν Μωρεάς, όπως ήταν το ψευδώνυμο του συμβολιστή ποιητή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου (1856-1910), βρίσκεται στη νέα της θέση, στη Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο Μεταξουργείο. Η μοναδικότητα του γλυπτού είναι ο δημιουργός του, ο Αντουάν Μπουρντέλ. Είναι το μόνο δημόσιο γλυπτό του Μπουρντέλ που υπάρχει στην Αθήνα, δημιουργημένο το 1911 και τοποθετημένο στον Εθνικό Κήπο το 1963, όταν η Ελληνίδα χήρα του Μπουρντέλ, Κλεοπάτρα Σεβαστού, που ο Μπουρντέλ αποκαλούσε «L’Athénienne», το δώρισε στον Δήμο Αθηναίων.
Η απόφαση για τη συντήρηση, προστασία και μεταφορά της προτομής του Ζαν Μωρεάς μετράει, ήδη, μερικούς μήνες και συνδέεται με το διαρκές πρόγραμμα της Alpha Bank «Οι φθορές που πληγώνουν», το οποίο έχει ήδη προσφέρει στην Αθήνα την αποκατάσταση των γλυπτών της πλατείας Συντάγματος, του προαυλίου του Ιστορικού Μουσείου και των Προπυλαίων. Μέσα από αυτήν την εμπειρία και την προβληματική, προχώρησε η συνεργασία της Τράπεζας με τον Δήμο Αθηναίων, με αντικείμενο την προστασία του μοναδικού αυτού γλυπτού. Η φθορά από τις καιρικές συνθήκες και τον χρόνο ήταν προχωρημένη, αλλά κύριος σκοπός ήταν η πρόβλεψη έναντι πιθανού βανδαλισμού ή κλοπής.
Στον Εθνικό Κήπο υπάρχει, πλέον, το ακριβές αντίγραφο της προτομής, το οποίο «μετά την πατίνα με την οποία χρωματίστηκε τεχνητά, προστατεύτηκε επιφανειακά με μικροκρυσταλλικό κερί», εξηγεί ο συντηρητής Αθανάσιος Τζαμαλής. «Τοποθετήθηκε στη μαρμάρινη βάση στον Εθνικό Κήπο, στην έξοδο του Ζαππείου, με δύο στηρίγματα για την αποτροπή της δυνατότητας περιστροφής σε πιθανή απόπειρα κλοπής. Στην πίσω πλευρά της βάσης τοποθετήθηκε διακριτική επιγραφή σε πλέξιγκλας, που ενημερώνει για την αντικατάσταση του πρωτότυπου γλυπτού».
Η αυθεντική προτομή είχε χυτευθεί από το εργαστήριο του Μπουρντέλ κι είχε διατηρηθεί σε σχετικά καλή κατάσταση, με την αναμενόμενη επιβάρυνση ρύπων και τοπικής διάβρωσης. Ολα αυτά αντιμετωπίστηκαν.
Σήμερα, το γλυπτό του Μπουρντέλ βρίσκεται στη νέα του θέση στη Δημοτική Πινακοθήκη. «Η μετακίνηση του έργου και η αντικατάσταση του πρωτοτύπου με ένα ακριβές αντίγραφο από ορείχαλκο δεν επεμβαίνει ούτε διαφοροποιεί την ιδιαίτερη, ιστορική χωροταξία του Εθνικού Κήπου», λέει η ιστορικός τέχνης Ειρήνη Οράτη, εκ μέρους της Alpha Bank. «Οι ισορροπίες δεν διαταράχτηκαν, το πλαίσιο της φύσης εναρμονίζεται με ένα ίδιο έργο. Η πρωτότυπη δημιουργία του Μπουρντέλ έχει διαφυλαχτεί και η κοινή αυτή προσπάθεια έγινε για το καλύτερο του ίδιου του έργου».
Προσεχώς, θα γίνει η επίσημη εκδήλωση εγκατάστασης της προτομής του Ζαν Μωρεάς στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, με συμμετοχή εκπροσώπων του Μουσείου Μπουρντέλ στο Παρίσι.
Η περίπτωση της προτομής του ποιητή Ζαν Μωρεάς, επί σχεδόν 50 χρόνια τοποθετημένης στον Εθνικό Κήπο, είναι ενδεικτική μιας περισσότερο επεξεργασμένης πολιτικής για την προστασία της δημόσιας τέχνης. Ηδη, από τον περασμένο Δεκέμβριο η προτομή του Ζαν Μωρεάς, όπως ήταν το ψευδώνυμο του συμβολιστή ποιητή Ιωάννη Παπαδιαμαντόπουλου (1856-1910), βρίσκεται στη νέα της θέση, στη Δημοτική Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων, στο Μεταξουργείο. Η μοναδικότητα του γλυπτού είναι ο δημιουργός του, ο Αντουάν Μπουρντέλ. Είναι το μόνο δημόσιο γλυπτό του Μπουρντέλ που υπάρχει στην Αθήνα, δημιουργημένο το 1911 και τοποθετημένο στον Εθνικό Κήπο το 1963, όταν η Ελληνίδα χήρα του Μπουρντέλ, Κλεοπάτρα Σεβαστού, που ο Μπουρντέλ αποκαλούσε «L’Athénienne», το δώρισε στον Δήμο Αθηναίων.
Η απόφαση για τη συντήρηση, προστασία και μεταφορά της προτομής του Ζαν Μωρεάς μετράει, ήδη, μερικούς μήνες και συνδέεται με το διαρκές πρόγραμμα της Alpha Bank «Οι φθορές που πληγώνουν», το οποίο έχει ήδη προσφέρει στην Αθήνα την αποκατάσταση των γλυπτών της πλατείας Συντάγματος, του προαυλίου του Ιστορικού Μουσείου και των Προπυλαίων. Μέσα από αυτήν την εμπειρία και την προβληματική, προχώρησε η συνεργασία της Τράπεζας με τον Δήμο Αθηναίων, με αντικείμενο την προστασία του μοναδικού αυτού γλυπτού. Η φθορά από τις καιρικές συνθήκες και τον χρόνο ήταν προχωρημένη, αλλά κύριος σκοπός ήταν η πρόβλεψη έναντι πιθανού βανδαλισμού ή κλοπής.
Στον Εθνικό Κήπο υπάρχει, πλέον, το ακριβές αντίγραφο της προτομής, το οποίο «μετά την πατίνα με την οποία χρωματίστηκε τεχνητά, προστατεύτηκε επιφανειακά με μικροκρυσταλλικό κερί», εξηγεί ο συντηρητής Αθανάσιος Τζαμαλής. «Τοποθετήθηκε στη μαρμάρινη βάση στον Εθνικό Κήπο, στην έξοδο του Ζαππείου, με δύο στηρίγματα για την αποτροπή της δυνατότητας περιστροφής σε πιθανή απόπειρα κλοπής. Στην πίσω πλευρά της βάσης τοποθετήθηκε διακριτική επιγραφή σε πλέξιγκλας, που ενημερώνει για την αντικατάσταση του πρωτότυπου γλυπτού».
Η αυθεντική προτομή είχε χυτευθεί από το εργαστήριο του Μπουρντέλ κι είχε διατηρηθεί σε σχετικά καλή κατάσταση, με την αναμενόμενη επιβάρυνση ρύπων και τοπικής διάβρωσης. Ολα αυτά αντιμετωπίστηκαν.
Σήμερα, το γλυπτό του Μπουρντέλ βρίσκεται στη νέα του θέση στη Δημοτική Πινακοθήκη. «Η μετακίνηση του έργου και η αντικατάσταση του πρωτοτύπου με ένα ακριβές αντίγραφο από ορείχαλκο δεν επεμβαίνει ούτε διαφοροποιεί την ιδιαίτερη, ιστορική χωροταξία του Εθνικού Κήπου», λέει η ιστορικός τέχνης Ειρήνη Οράτη, εκ μέρους της Alpha Bank. «Οι ισορροπίες δεν διαταράχτηκαν, το πλαίσιο της φύσης εναρμονίζεται με ένα ίδιο έργο. Η πρωτότυπη δημιουργία του Μπουρντέλ έχει διαφυλαχτεί και η κοινή αυτή προσπάθεια έγινε για το καλύτερο του ίδιου του έργου».
Προσεχώς, θα γίνει η επίσημη εκδήλωση εγκατάστασης της προτομής του Ζαν Μωρεάς στη Δημοτική Πινακοθήκη Αθηνών, με συμμετοχή εκπροσώπων του Μουσείου Μπουρντέλ στο Παρίσι.
No comments:
Post a Comment