Η τέως διευθύντρια του Εθνικού Μουσείου
Σύγχρονης Τέχνης μιλάει αποκλειστικά στο «Βήμα» έπειτα από τις δηλώσεις
του Νίκου Ξυδάκη στον Τύπο για το μέλλον του ΕΜΣΤ
Αστραπέλλου Μαριλένα
ΤΟ ΒΗΜΑ: 11/04/2015
ΤΟ ΒΗΜΑ: 11/04/2015
«Ενα μεγάλο διεθνές μουσείο, όπως
είναι το ΕΜΣΤ, πρέπει να ανοίξει ολόκληρο και το άνοιγμά του να είναι
ένα διεθνές γεγονός. Τα μουσεία δεν ψευτοανοίγουν, ή ανοίγουν ή δεν
ανοίγουν καθόλου» λέει η Αννα Καφέτση
Την τελευταία φορά που
μίλησε ήταν τον Οκτώβριο σε συνέντευξη Τύπου που είχε παραχωρήσει στο
κτίριο του Ωδείου Αθηνών, εκεί δηλαδή όπου στεγαζόταν το Εθνικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης ώσπου να ολοκληρωθούν οι εργασίες στο κτίριο του Φιξ.
Περίπου έναν μήνα μετά ακολούθησε η απομάκρυνση από τη θέση της με
απόφαση του τότε υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Κ. Τασούλα. Εκτοτε σιώπησε, αντικαταστάθηκε από την Κατερίνα Κοσκινά, η κυβέρνηση άλλαξε, το Μουσείο παραμένει ερμητικά κλειστό και ο νέος αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Ν. Ξυδάκης μίλησε
για την «ηθική αποκατάστασή» της. Πρόσφατα ο κ. Ξυδάκης δήλωσε ότι θα προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για την ανάδειξη νέου διευθυντή. Είπε επίσης ότι το σημείο τριβής ανάμεσα στην κυρία Καφέτση και στο ΔΣ του Μουσείου, δηλαδή οι περίφημες «μελέτες», η μουσειογραφική και μουσειολογική, «ετοιμάζονται» και ότι δουλειά της κυρίας Καφέτση ήταν απλώς η «προεργασία». Εξι μήνες μετά η κυρία Αννα Καφέτση αποφασίζει να μιλήσει στο «Βήμα» για τα σημεία αιχμής αυτής της κρίσης.
Γιατί δεν ανοίγει το Μουσείο;
«Για την καρατόμησή μου τον περασμένο Νοέμβριο επικαλέστηκαν άμεσο
άνοιγμα του Μουσείου. Βεβαίως μόνο αφελείς θα πίστευαν ότι ακόμη και οι
ικανότεροι "αλεξιπτωτιστές", χωρίς γνώση του Μουσείου και των συλλογών
του, του κτιρίου, των διαδικασιών και κυρίως του όλου σχεδιασμού
λειτουργίας και των απαιτήσεων του Μουσείου που ήταν δικό μου έργο, θα
άνοιγαν το ΕΜΣΤ σε δύο μήνες! Πέντε μήνες μετά, όπως ήταν αναμενόμενο,
κανένα από τα μέτωπα που πρέπει να κλείσουν για να κατοικηθεί το κτίριο
από τις Υπηρεσίες και τα έργα τέχνης, και να υποδεχθεί κοινό, δεν έχει
κλείσει: προσωρινή παραλαβή του κτιρίου από την τριμελή Επιτροπή (η
παραλαβή προς χρήση δεν είναι το ίδιο), προμήθεια και εγκατάσταση
εξοπλισμού, προσλήψεις προσωπικού και διαγωνισμοί ανάθεσης υπηρεσιών,
εκπαίδευση προσωπικού και εξασφάλιση οικονομικών πόρων για την έναρξη
της λειτουργίας του. Επιπλέον, λόγω αλλαγής διεύθυνσης θα πρέπει να
γίνει νέα μουσειολογική / μουσειογραφική μελέτη, να εγκριθεί και στη
συνέχεια να γίνουν εργασίες, προμήθειες εξοπλισμού κ.λπ., κ.λπ. Πόσα
χρόνια χρειάζονται για όλα αυτά; Είναι δυνατόν να πάει το προσωπικό
άμεσα, όπως μας λένε, χωρίς να έχουν εγκατασταθεί ο εξοπλισμός και οι
υπηρεσίες μηχανοργάνωσης που προβλέπονται από τις μελέτες;».
Είναι «αυθαίρετο» το ΕΜΣΤ;
«Είναι δυνατόν σε δημόσιο κτίριο, και μάλιστα αυτού του βεληνεκούς,
να μη γίνει προσωρινή παραλαβή, όπως προβλέπεται από την προκήρυξη του
διαγωνισμού, η μόνη που κατοχυρώνει και επιτρέπει στο Μουσείο να ανοίξει
στο κοινό; Για ποιους λόγους το ΕΜΣΤ θα πρέπει να συνεχίζει να
αντιμετωπίζεται ως "αυθαίρετο"; Καταλάβαινα την ξαφνική σπουδή και τους
λόγους για τους οποίους ο τότε ΥΠΠΟ κ. Παναγιωτόπουλος και το ΔΣ με
πίεζαν ασφυκτικά τον Μάιο του 2014 και μετά να κάνω το ίδιο, δηλαδή "να
κρεμάσω λίγα έργα" σε κάποιον χώρο του έτοιμου κελύφους ή να μεταφέρω
τις υπηρεσίες χωρίς να έχει παραληφθεί το κτίριο, και φυσικά δεν υπήρχε
περίπτωση να συναινέσω, αντιστάθηκα, συγκρούστηκα για το συμφέρον του
Μουσείου, και βεβαίως το πλήρωσα... Τι μας εμποδίζει σήμερα να ανοίξουμε
το ΕΜΣΤ σωστά και οργανωμένα, με την προετοιμασία και τον συνολικό
σχεδιασμό που από χρόνια έχει γίνει, με όλες τις λειτουργίες του,
ολόκληρο; Δεν είναι αυτή η υποχρέωση που έχουμε προς την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή που συγχρηματοδοτεί, τους πολίτες και τους καλλιτέχνες για τους
οποίους προορίζεται; Ενα μεγάλο διεθνές μουσείο, όπως είναι το ΕΜΣΤ,
πρέπει να ανοίξει ολόκληρο και το άνοιγμά του να είναι ένα διεθνές
γεγονός. Τα μουσεία δεν ψευτοανοίγουν, ή ανοίγουν ή δεν ανοίγουν
καθόλου».
Υπήρχαν τελικά ολοκληρωμένες μελέτες;
«Η μουσειολογική μου μελέτη, δηλαδή ο επιστημονικός σχεδιασμός και η
επιλογή των έργων για την παρουσίαση της μόνιμης συλλογής, είναι
έτοιμη, ολοκληρωμένη και εγκεκριμένη από το Συμβούλιο Μουσείων του ΥΠΠΟ
ήδη από τον Δεκέμβριο του 2013. Εγκεκριμένες επίσης είναι η προμελέτη
και η οριστική μουσειογραφική μελέτη (α' στάδιο), με την οποία έχω
μελετήσει τις θέσεις και τους τρόπους παρουσίασης των έργων, μέχρι και
τον ιδιαίτερο τρόπο που θα φωτιστούν. Ηδη από το 2013 είναι επίσης
έτοιμες όλες οι μελέτες που αφορούν την τεχνολογική υποστήριξη και
μηχανοργάνωση, τον αναγκαίο εξοπλισμό και την επικαιροποίηση της
συμβατικής μελέτης του ΕΜΣΤ του 2005. Ολη αυτή η δουλειά ετοιμάστηκε
πυρετωδώς την τριετία 2011-2014 και προϋποθέτει πλήρη γνώση των έργων
της μόνιμης συλλογής, την οποία άλλωστε η ίδια έχω συγκροτήσει. Με βάση
τη μουσειολογική / μουσειογραφική μου μελέτη και τις μελέτες εξοπλισμού
το Ιδρυμα "Σταύρος Νιάρχος", στο οποίο απευθύνθηκα τον Αύγουστο του
2013, ενέκρινε τη μεγάλη δωρεά των 3 εκατ. ευρώ για να μπορέσει να
ανοίξει το Μουσείο. Αν η Αστική Μη Κερδοσκοπική Εταιρεία είχε συσταθεί
εγκαίρως και το ΔΣ είχε κλείσει το θέμα ανάθεσης των έτοιμων ήδη μελετών
στους μελετητές, θα είχα ήδη ανοίξει το Μουσείο μέσα στο 2014. Για ποια
"προεργασία" λοιπόν γίνεται λόγος;».
Τι σημαίνει «ηθική αποκατάσταση»;
«"Ηθική αποκατάσταση" για εμένα είναι να ανοίξει το Μουσείο στο
κοινό, τίποτα άλλο. Επιστρέφω στη θέση μου και σε τέσσερις-πέντε μήνες
κάνουμε εγκαίνια. Ολα τα άλλα είναι λόγια... Η ηθική δικαίωση είναι μέσα
μας, είναι το έργο και οι επιλογές μας. Οσο για εμένα, μπήκα στον
ερειπιώνα του Φιξ, όπως έγραφε ο σημερινός μας υπουργός ως αρθρογράφος
τότε της "Καθημερινής", και παραδίδω ένα Μουσείο. Το ότι με ανέκοψαν με
βίαιο τρόπο πάνω ακριβώς στο νήμα για να μην το ανοίξω, δεν ακυρώνει με
τίποτα αυτό που έγινε. Το αντίθετο. Δεκαπέντε χρόνια πριν έκανα σχεδόν
κατάληψη για να εξασφαλίσω μια έδρα στο νεοσύστατο ΕΜΣΤ και να ξεκινήσω
τη λειτουργία του με έναν εκθεσιακό χώρο και δύο γραφεία. Ηταν μια
αισθητική νησίδα τάξης μέσα στο ερειπωμένο κτίριο και μια τολμηρή πράξη
ουσιαστικής εξωστρέφειας που δικαιώθηκε».
Γιατί προσφύγατε στο Συμβούλιο της Επικρατείας;
«Η διακοπή της θητείας μου με υπουργική απόφαση επικαλούμενη
εισηγήσεις υπηρεσιακών παραγόντων ήταν μια κατάφωρα παράνομη διοικητική
πράξη, από νομική άποψη τελείως "στον αέρα", χωρίς συγκεκριμένες
κατηγορίες και αιτιολογία, πέρα από φαιδρές αναφορές σε "δημοσιεύματα
έγκριτων εφημερίδων" επιπέδου κουτσομπολιού. Η προσφυγή μου στο
Συμβούλιο Επικρατείας ήταν για εμένα ζήτημα πρωτίστως ηθικής τάξεως και
θέλω να πιστεύω ότι θα κερδηθεί. Σε άλλη περίπτωση, παραμένω αυτή που
ήμουν πάντα, μάχιμη και δημιουργική. Κοιτάζω πάντα μπροστά».
Το δικό σας λάθος;
«Κανείς δεν είναι αλάνθαστος, όλοι κάνουμε λάθη. Αλλά το μεγάλο
λάθος που δεν έχει ανοίξει ακόμη το ΕΜΣΤ δεν είναι δικό μου. Ανήκει στην
άλλη πλευρά, στον κ. Τασούλα, με τη μεθοδευμένη και εν ψυχρώ εκτέλεση.
Αυτό ήταν μοιραίο για το ΕΜΣΤ. Αλλά τα λάθη, έστω και αργά,
επανορθώνονται».
«Μοναδική προτεραιότητα η ολοκλήρωση των υποδομών»
Τι κάνατε για το ΕΜΣΤ;
Τι κάνατε για το ΕΜΣΤ;
«Ανοιξα αμέσως τις πόρτες στο κοινό. Δεν κλείστηκα σ' ένα γραφείο
κάνοντας σχέδια επί χάρτου ή περιμένοντας το κτίριο και τις συλλογές που
η ίδια η Πολιτεία δεν είχε προβλέψει. Πέρασα μπροστά από τις δυσκολίες
και τις ατέρμονες συζητήσεις. Δεν υπήρχε χρόνος. Το Εθνικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης γεννήθηκε στον εναλλακτικό αυτόν χώρο μέσα από τη
ζωντανή εκθεσιακή του δράση, τις φωνές και τα βλέμματα των χιλιάδων
μαθητών και επισκεπτών του. Εφτιαξα εθνικές συλλογές, μπήκε μπροστά το
κτίριο, μελέτη, κατασκευή, χρηματοδοτήσεις, διαδικασίες, και ήμουν όλα
τα χρόνια συνδετικός κρίκος εν μέσω αλλαγών διοικήσεων, υπουργών,
εργολάβων κ.λπ. Και ευτυχώς που υπήρχε συνέχεια, αλλιώς θα συζητούσαμε
ακόμη. Και μετά ο νομαδικός μας βίος, από το Μέγαρο Μουσικής στο Ωδείο
και μετά στην πόλη, στα σχολεία, στις φυλακές, στα θεραπευτήρια και στα
κέντρα απεξάρτησης. Το φερέοικο ΕΜΣΤ Χωρίς Σύνορα βγαίνει στις
κοινότητες, δείχνει πειραματικά έργα και νέα μέσα, αγκαλιάζει τους νέους
καλλιτέχνες, συζητεί για διαπολιτισμικότητα και πολιτική, γίνεται το
ίδιο δημιουργική πρόκληση για εκατοντάδες καλλιτέχνες και επιμελητές που
εμπνεύστηκαν νέα έργα και νέες ερμηνείες για τις εκθέσεις και τις
συλλογές του. Το ΕΜΣΤ είχε ήδη εδραιωθεί, και ας μην είχε κτίριο, η φήμη
του απλωνόταν με την πλούσια δράση του και τις συνεργασίες με τον
διεθνή χώρο ολοένα και περισσότερο. Το κτίριο τέλειωσε, τα θυρανοίξιά
του πλησίαζαν, κι αυτό δημιούργησε τεράστιες προσδοκίες, χαρά, ήταν για
όλους μας ένα πέταγμα. Ενα από τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά μουσεία σύγχρονης
τέχνης και όλη η ιστορία και οι απίστευτες περιπέτειές του μέσα του.
Χρειάζονται λοιπόν καθαρές λύσεις και γενναίες αποφάσεις από τη νέα
πολιτική ηγεσία. Σήμερα, όχι αύριο. Να ανοίξουμε χωρίς άλλες χρονοτριβές
το Μουσείο στον κόσμο, ολόκληρο και σε πλήρη ανάπτυξη, όπως έχει
σχεδιαστεί να ανοίξει».
Μπορεί να αναδειχθεί νέος διευθυντής με διεθνή διαγωνισμό;
«Δεν είμαι αντίθετη με την ιδέα μιας ανοιχτής διεθνούς προκήρυξης,
κάθε άλλο. Απλώς θεωρώ ότι τίθεται ακαίρως αυτή τη στιγμή, και άρα
λειτουργεί αποπροσανατολιστικά ως προς το μείζον θέμα που είναι και
πρέπει να είναι η ολοκλήρωση των υποδομών και το άμεσο άνοιγμα του
Μουσείου. Αυτή είναι η μοναδική προτεραιότητα. Δεν θέλω καν να φανταστώ
το σενάριο να φτάσουμε στην οριστική παραλαβή του κτιρίου στις 20
Φεβρουαρίου του 2016 με το ΕΜΣΤ κλειστό... Θα είμαστε άξιοι της τύχης
μας».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
σχόλια
(2)
απομένουν 700 χαρακτήρες
Τα πεδία που είναι σημειωμένα με * είναι υποχρεωτικά
Αποστολή μηνύματος
Καθαρισμός
Τα μηνύματα που δημοσιεύονται στο χώρο
αυτό εκφράζουν τις απόψεις των αποστολέων τους. Το ΒΗΜΑ δεν υιοθετεί
καθ’ οιονδήποτε τρόπο τις απόψεις αυτές. Ο καθένας έχει δικαίωμα να
εκφράζει την γνώμη του, όποια και να είναι αυτή. Δεν δημοσιεύονται
συκοφαντικά ή υβριστικά σχόλια και όσα είναι γραμμένα με κεφαλαία
γράμματα. Τέτοια μηνύματα θα διαγράφονται όποτε εντοπίζονται.
Μια απάντηση ή ένα ευχαριστώ | 14/04/2015 22:38
Κυρία Καφέτση, παρακολούθησα
τη δουλειά σας από πολύ νωρίς, χωρίς πολλές γνώσεις, με πολλή διάθεση να
μάθω κάτι παραπάνω. Από ένα σημείο και μετά παρακολουθούσα εκτός από τη
δουλειά σας, και τον αγώνα σας. Ο Γιάνης Βαρουφάκης τα συνόψισε όλα στο
κείμενό του, "Η Ανθούλα και η Άννα", μίλησε στην ουσία για τους
αφανείς ήρωες, για τον άγνωστο στρατιώτη μιας ξερής, βουβής εποχής.
Όποτε κι αν ανοίξει το Μουσείο, με όποια διεύθυνση, στη συνείδησή μου το
έργο θα είναι δικό σας.
Nora
απάντηση40
Πότε θα ανοίξει αυτό το μουσείο; | 14/04/2015 16:50
Είχε γίνει τόσος ντόρος
προεκλογικά. Ο Σύριζα είχε δεσμευτεί ότι η απόφαση του Υπ. Πολιτισμού θα
αλλάξει. Τόσον καιρό παρακολουθούμε να συνεχίζεται το ίδιο δράμα. Η
αποπομπή της διευθύντριας του ΕΜΣΤ έγινε με κατάχρηση νόμου. Είχαν
γραφτεί ιστορίες για συμφέροντα προσώπων και τραπεζών. Έγιναν ερωτήσεις
βουλευτών. Γράφτηκαν άρθρα επί άρθρων, μαζεύτηκαν υπογραφές κλπ. Η νέα
κυβέρνηση αφήνει να αιωρείται κάτι χωρίς να παίρνει αποφάσεις.
Αποτέλεσμα; H Αθήνα μένει χωρίς το μουσείο που όλοι οι φιλότεχνοι
ονειρεύονται.
D.S.
απάντηση40
Πέθανε στα 73 του ο Πέρσι Σλετζ, ερμηνευτής του κλασικού «When a Man Loves a Woman»
14/04/2015 19:17
Πέθανε η εκδότρια του «Εξάντα» Μάγδα Κοτζιά
14/04/2015 10:59
«Ελλάδα έχασε έναν πολύτιμο φίλο» είπε ο Αλέξης Τσίπρας για τον θάνατο του Γκίντερ Γκρας
13/04/2015 19:34
Πέθανε ο σπουδαίος ουρουγουανός συγγραφέας Εδουάρδο Γκαλεάνο
13/04/2015 17:06
Πως κρίνετε την πολιτική της κυβέρνησης στο μεταναστευτικό
© Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε.
Το σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του site διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση. Απαγορεύεται η χρήση ή επανεκπομπή του, σε οποιοδήποτε μέσο, μετά ή άνευ επεξεργασίας, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.
NETVOLUTIONΤο σύνολο του περιεχομένου και των υπηρεσιών του site διατίθεται στους επισκέπτες αυστηρά για προσωπική χρήση. Απαγορεύεται η χρήση ή επανεκπομπή του, σε οποιοδήποτε μέσο, μετά ή άνευ επεξεργασίας, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότη.
