«Η τέχνη στον πόλεμο - Γαλλία, 1938-1947: Από τον Πικάσο στον Ντιμπιφέ».

Guggenheim Museum
www.guggenheim-bilbao.es

Η έκθεση, η οποία πρωτοπαρουσιάστηκε πέρυσι στο Παρίσι, επιχειρεί να αγκαλιάσει την καλλιτεχνική δημιουργία στη Γαλλία της γερμανικής κατοχής και των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων. Παρουσιάζει έργα της εποχής που εκφράζουν την απόγνωση και τον φόβο, την επιθυμία της αντίστασης, την πικρή γεύση που άφησε πίσω της η καταστροφή του πολέμου. Μαζί με έργα φημισμένων ζωγράφων, όπως ο Μπρακ, ο Ντυσάν, ο Πικάσο, ο Καντίνσκι και ο Μιρό, εκτίθενται και έργα λιγότερο γνωστών καλλιτεχνών, ανάμεσά τους πίνακες, σχέδια και γλυπτά που δημιουργήθηκαν μέσα σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και κρησφύγετα, σκίτσα και γκραβούρες που σατίριζαν τις αρχές κατοχής και τους συνεργάτες τους και καλούσαν σε αντίσταση, καθώς επίσης έργα νέων καλλιτεχνών, οι οποίοι αψήφησαν τους επιβεβλημένους από το καθεστώς «κανόνες» ή έργα που είχαν χαρακτηριστεί «εκφυλισμένη τέχνη» από τους ναζί, αλλά εκτέθηκαν στη διάρκεια της κατοχής από θαρραλέους γκαλερίστες. Εως τις 8 Σεπτεμβρίου.

Γυναίκα. Η φεμινιστική πρωτοπορία της δεκαετίας του ’70.

Φεστιβαλ φωτογραφιας
www.photoespana.es

«PhotoEspana 2013». Στο πλαίσιο ενός από τα μεγαλύτερα φωτογραφικά φεστιβάλ στον κόσμο, παρουσιάζονται φέτος τρεις εκθέσεις αφιερωμένες στην εικόνα της γυναίκας μέσα από τον φωτογραφικό φακό. Η έκθεση «Γυναίκα. Η φεμινιστική πρωτοπορία της δεκαετίας του ’70. Εργα από τη Συλλογή Verbund της Βιέννης» εστιάζει στην εξέγερση εναντίον της ανδροκρατικής εκμετάλλευσης της γυναικείας εικόνας, παρουσιάζοντας φωτογραφίες 21 σημαντικών γυναικών φωτογράφων -ανάμεσά τους η Σίντι Σέρμαν, η Ρενάτε Μπέρτλμαν, η Φρανσέσκα Γούντμαν, η Βάλι Εξπορτ, η Εστέρ Φερέρ, η Ναν Γκόλντιν- οι οποίες εστιάζουν στο γυναικείο σώμα -ιδίως στο δικό τους- ως μέσο έκφρασης. Παρουσιάζεται επίσης η έκθεση «Εκείνος, εκείνη, εκείνο. Διάλογοι ανάμεσα στον Εντουαρντ Γουέστον και τον Χάρι Κάλαχαν». Εδώ, αναδεικνύεται ένας κοινός δρόμος των δύο διάσημων φωτογράφων, οι οποίοι απεικόνισαν πολύ συχνά στα έργα τους τις συντρόφους τους, σε εικόνες που αιχμαλωτίζουν την ερωτική επιθυμία. Φιλοξενείται επίσης στο φεστιβάλ ένα αφιέρωμα στον Πολωνό φωτογράφο Ζμπίγκνιου Ντλούμπακ, με τίτλο «Δομές του Σώματος». Η πρώτη έκθεση θα διαρκέσει έως την 1η Σεπτεμβρίου και οι άλλες έως τις 28 Ιουλίου.

Απώλεια για τη ζωγραφική - "έφυγε" ο Θόδωρος Πάντος

Τη θλίψη του για το θάνατο του ζωγράφου Θόδωρου Πάντου εκφράζει το Επιμελητήριο Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας. Ο Θόδωρος Πάντος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1932. Μεταξύ 1947-1950 έκανε τις πρώτες σπουδές σχεδίου και ζωγραφικής κοντά στον Τάσο Λουκίδη. Ακολούθησαν σπουδές ζωγραφικής και διακοσμητικών τεχνών στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών και στο εξωτερικό. Το 1954 κάνει την πρώτη ατομική του έκθεση στη Γαλλία. Από το 1958 συμμετείχε σε ομαδικές εκθέσεις σε Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Γερμανία, Βέλγιο και ΗΠΑ, στην τέταρτη Μπιενάλε στο Παρίσι (1965) με σκηνικά και κοστούμια και στην 31^η Διεθνή Εκθεση του ιδρύματος MICHETTI (1977). Πραγματοποίησε περισσότερες από 35 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα, στη Γαλλία, στη Γερμανία, στις ΗΠΑ. Το 1963 έλαβε το μετάλλιο «ARTS, SCIENCES ET LETTRES», για την έκθεσή του στην γκαλερί «PAUL AMBROISE», στο Παρίσι.

Οι εκθέσεις δεν δίνουν απαντήσεις... Μασιμιλιάνο Τζόνι, ο νεότερος επιμελητής της Μπιενάλε Βενετίας, άλλαξε τα δεδομένα

Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, 16/6/2013

Οταν ήταν φοιτητής, μετέφραζε αισθηματικά διηγήματα από τα αγγλικά στα ιταλικά για να βγάλει τα προς το ζην. Στα 25 του, ο Μασιμιλιάνο Τζόνι έγινε ανταποκριτής της έκδοσης του περιοδικού Flash Art στη Νέα Υόρκη. Λίγα χρόνια αργότερα, υποδυόταν για πλάκα τον εκκεντρικό καλλιτέχνη και στενό του φίλο Μαουρίτσιο Κατελάν, αντικαθιστώντας τον μάλιστα και σε πολλές συνεντεύξεις. «Στην αρχή ήταν σαν παιχνίδι, μετά ήταν σαν επάγγελμα», είχε δηλώσει τότε. Λίγοι μπορούσαν να φανταστούν την ταχύτατη άνοδό του στο στερέωμα της διεθνούς εικαστικής σκηνής. Ούτε καν ο ίδιος δεν μπορούσε να πιστέψει πως θα γινόταν ο νεότερος επιμελητής της ιστορικής Μπιενάλε Βενετίας, σε ηλικία μόλις 39 ετών. Η κεντρική έκθεση με τίτλο «Palazzo Enciclopedico», που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες ημέρες στην 55η διοργάνωση στη Γαληνοτάτη, κέντρισε το ενδιαφέρον, σε μια περίοδο που όλοι περιμένουν από την τέχνη να αντανακλάσει αλλαγή ήθους και πλεύσης. Συγκυρία δύσκολη και ερεθιστική, για κάποιον τόσο φιλόδοξο και δυναμικό όσο ο νεαρός Μιλανέζος, ο οποίος τόλμησε να συμπεριλάβει έργα αγνώστων και αυτοδίδακτων καλλιτεχνών πλάι στα μεγάλα ονόματα.

«Kapoor in Berlin».

Martin Gropius Bau

www.berlinerfestspiele.de

Από τις πρώιμες ελαιογραφίες του, εμπνευσμένες από τη γενέτειρά του, την Ινδία, μέχρι τα βιομορφικά γλυπτά που τον έφεραν στο προσκήνιο της δημοσιότητας, τη δεκαετία του ’80, και τα πρόσφατα «μηχανοκίνητα» έργα του από κόκκινο κερί, ο Ανίς Καπούρ πειραματίζεται συνεχώς με τεχνικές, φόρμες και υλικά - χρωστικές ουσίες, πηλό, πέτρα, καθρέφτες, κερί. Κάτοχος του Βραβείου Τέρνερ 2002 και μέλος της βρετανικής Βασιλικής Ακαδημίας από το 1999, ο Καπούρ είναι μία από τις πιο προβεβλημένες προσωπικότητες στο σύγχρονο καλλιτεχνικό στερέωμα. Ο Ινδοβρετανός καλλιτέχνης (γεννήθηκε το 1954 στη Βομβάη, αλλά μένει και εργάζεται στο Λονδίνο από τις αρχές της δεκαετίας του ’70) έχει επιχειρήσει να καταργήσει τα σύνορα ανάμεσα στην αρχιτεκτονική, τη γλυπτική και τις εγκαταστάσεις, ενώ επιδιώκει πάντα να ερεθίσει τη φαντασία του θεατή και την αντίληψή του για την αρμονία. Στην έκθεση παρουσιάζονται 70 περίπου έργα του των τελευταίων 30 χρόνων, ανάμεσά τους και μερικά που τα έφτιαξε ειδικά για αυτή την έκθεση. Εως τις 24 Νοεμβρίου.

«Κίνα-Κίνα: Ατομικό/συλλογικό»

PinchukArtCentre

www.pintchukartcentre.org

Η διάσταση και η ισορροπία ανάμεσα στο ατομικό και το συλλογικό, ανάμεσα στον πολίτη και το σύστημα, είναι το θέμα που αναπτύσσουν 11 Κινέζοι καλλιτέχνες, οι οποίοι είτε έζησαν την Πολιτιστική Επανάσταση είτε μεγάλωσαν μετά από αυτήν. Στα έργα περιλαμβάνονται γλυπτά, έργα ζωγραφικής, εγκαταστάσεις, φωτογραφίες και περφόρμανς, ανάμεσά τους μία οργανωμένη από τον Σαν Γιουάν και τον Πενγκ Γου, όπου άνθρωποι με δεμένα τα μάτια αποσυναρμολογούν και συναρμολογούν Καλάσνικοφ. Ο Αϊ Γουέι Γουέι παρουσιάζει έναν «πύργο» από 550 ποδήλατα, ο Κάο Φέι ένα κατάστημα μόδας όπου στις ετικέτες των ρούχων είναι τυπωμένες οι ιστορίες των ανθρώπων που τα έχουν φορέσει, ενώ ο Ζανγκ Χουάν το έργο «Φωτιά, 2008» ζωγραφισμένο με πρώτη ύλη στάχτη θυμιαμάτων από βουδιστικό ναό. Εως τις 8 Οκτωβρίου.

Η πανκ κουλτούρα

Μetropolitan Museum of Art

www.met.org

«Punk: Chaos to Couture». Η εναντίωση στο κοινωνικό κατεστημένο, την αστική ευπρέπεια, τους κανόνες οποιασδήποτε προέλευσης, ήταν στον πυρήνα της «πανκ» κουλτούρας όπως αναδύθηκε τη δεκαετία του ’70, στους κόλπους αρχικά της βρετανικής νεολαίας. Εκφράστηκε με εκρηκτικό τρόπο στη μουσική -Sex Pistols, Ramones, Blondie, Clash κ.λπ.- στην ποίηση, στην «τέχνη του δρόμου», αλλά η πιο πρόδηλη έκφρασή της ήταν στο στυλ των νεαρών θιασωτών της -ρούχα σκισμένα, παραμάνες και ξυραφάκια, μακό με προκλητικές στάμπες, εξωφρενικές κομμώσεις- με πρώτο κέντρο διάδοσης το κατάστημα της «ανατρεπτικής» σχεδιάστριας Βίβιεν Γουέστγουντ. Το πανκ κίνημα έκανε τον κύκλο του, ωστόσο η αισθητική επιρροή του παρέμεινε ισχυρή και δεν άργησε να αφομοιωθεί από το «κατεστημένο» της μόδας. Σ’ αυτό το θέμα εστιάζει η έκθεση, παρουσιάζοντας αυθεντικές πανκ αμφιέσεις μαζί με σχέδια και ρούχα υψηλής ραπτικής που τις μιμούνται, με τη συνοδεία μουσικής, βίντεο και πλούσιου φωτογραφικού υλικού. Εως τις 14 Αυγούστου.

«Κιθ Χάρινγκ: Η πολιτική γραμμή».

Musee de l’ Art Moderne

www.mam.paris.fr

 Αφιερωμένη στον Αμερικανό καλλιτέχνη, η έκθεση εστιάζει ιδιαίτερα στην πολιτική διάσταση του έργου του. Στη διάρκεια της σύντομης διαδρομής του (πέθανε το 1990 στα 31 του χρόνια), ο Κιθ Χάρινγκ κατάφερε να κερδίσει μεγάλη δημοτικότητα, συμμετέχοντας σε πολλές διεθνείς μπιενάλε και εκθέσεις μαζί με τον Γουόρχολ, τον Ζαν-Μισέλ Μπασκιά, τον Ρόμπερτ Ράουσενμπεργκ, την Τζένι Χόλζερ. Σήμερα εξακολουθεί να είναι αναγνωρίσιμο σε όλο τον κόσμο το αμίμητο στυλ του και το ρεπερτόριο των εμβληματικών σημάτων του. Η ρετροσπεκτίβα στο Παρίσι παρουσιάζει πάνω από 250 έργα του -πίνακες, σχέδια, πόστερ, αναπαραγωγές εικόνων ζωγραφισμένων στο μετρό- με έμφαση σε εκείνα που εκφράζουν πολιτικό και κοινωνικό προβληματισμό, με στόχους τον ρατσισμό, την οικονομική ανισότητα, τα μέσα ενημέρωσης, τις προκαταλήψεις. Εως τις 19 Αυγούστου.

«Από τον Πικάσο στον Μπαρσελό: Ισπανική γλυπτική του 20ού αιώνα».

• Εθνικό Μουσείο Τέχνης Κίνας
• www.namoc.org

Οι Ισπανοί καλλιτέχνες κατέκτησαν σημαντική θέση στο στερέωμα της γλυπτικής του 20ού αιώνα, στη διάρκεια του οποίου η γλυπτική υιοθέτησε νέες τεχνικές και υλικά, αγκάλιασε την αφαίρεση και έσπασε τα στεγανά που την χώριζαν από άλλες μορφές τέχνης, επεκτείνοντας τα τελευταία χρόνια του αιώνα την εμβέλειά της ώστε να περιλαμβάνει το βίντεο και τις εγκαταστάσεις. Το αφιέρωμα στους Ισπανούς γλύπτες που παρουσιάζεται στο Πεκίνο προσφέρει τη μερίδα του λέοντος σε καλλιτέχνες με υψηλή δημοτικότητα, όπως ο Πάμπλο Πικάσο, ο Σαλβαδόρ Νταλί, ο Εδουάρδο Τσιλίδα, ο Χούλιο Γκονσάλες, ο Μικέλ Μπαρσελό και ο Χουάν Μουνιόθ, ωστόσο η έκθεση αφιερώνει αρκετό χώρο και σε λιγότερο διάσημους καλλιτέχνες, όπως ο Χόρχε Οτέισα, ο Πάμπλο Παραθουέλο και η Σουσάνα Σολάνο. Εως τις 30 Ιουνίου.

Ο πατέρας του ιμπρεσιονισμού

«Ταπεινός και κολοσσιαίος», όπως τον περιέγραψε ο Σεζάν, ο Καμίγ Πισαρό (1830-1903) διαδραμάτισε ίσως τον πιο κρίσιμο ρόλο στην ανάδυση του ιμπρεσιονισμού, είχε όμως πολύ μικρότερη προβολή σε σχέση με άλλα μέλη του κινήματος. Ως μέντορας της ομάδας, ήταν εκείνος που συνέταξε το 1873 το καταστατικό του συνεταιρισμού των ιμπρεσιονιστών και ήταν ο μόνος ζωγράφος που συμμετείχε και στις οκτώ εκθέσεις τους, από το 1874 ώς το 1886. Η σταδιοδρομία του, ωστόσο, επισκιάστηκε από την τεράστια επιτυχία του φίλου του, του Κλοντ Μονέ. Η μεγάλη αναδρομική έκθεση «Pissarro», που φιλοξενείται στο Μουσείο Τίσεν της Μαδρίτης (έως 15/9), εστιάζει στα αστικά και αγροτικά τοπία του Πισαρό, θεματική που κυριαρχεί στο έργο του. Παρουσιάζονται περίπου ογδόντα ελαιογραφίες, σε χρονολογική σειρά και με αναφορά στους τόπους όπου έζησε και εμπνεύστηκε ο ζωγράφος.

«Εφυγε» ο σπουδαίος εικαστικός Βίλι Ζίτε

Ο σπουδαίος καλλιτέχνης

Ο Βίλι Ζίτε (Willi Sitte), ένας από τους σημαντικότερους ζωγράφους της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας, απεβίωσε το Σάββατο το πρωί σε ηλικία 92 ετών. Ο σπουδαίος ζωγράφος και γραφίστας γεννήθηκε στην πόλη Χρόσταβα της Τσεχοσλοβακίας και άρχισε να σπουδάζει τέχνη το 1936 στην σχολή του Βιομηχανικού Μουσείου της Βόρειας Βοημίας στο Λίμπερετς και αργότερα στην σχολή του Χέρμαν Γκόρινγκ. Από εκεί αποβλήθηκε το 1941 όταν μαζί με άλλους σπουδαστές έστειλαν ένα γράμμα διαμαρτυρίας για τις εκπαιδευτικές μεθόδους της σχολής και τον ώθησαν να υπηρετήσει τη στρατιωτική θητεία του. Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου βρέθηκε στην Ιταλία και το 1945 συνδέθηκε με μια παρτιζάνικη ομάδα πολεμώντας το φασισμό. Ηταν ήδη δραστήριος στο νεολαιίστικό κομμουνιστικό κίνημα από την δεκαετία του 1930. Το 1946 επέστρεψε στην γενέτειρά του και δούλεψε για μια γερμανική αντιφασιστική οργάνωση και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στη Γερμανία στο ανατολικό τμήμα όπου ήταν η Σοβιετική ζώνη.

Η καλλιτεχνική του δράση και ο τρόπος ζωής του συνδέθηκε άμεσα με την πολιτική και πολιτιστική ζωή της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας όπου και ανέπτυξε όλη τη δημιουργικότητα και το ταλέντό του και αναδείχτηκε σε έναν από τους κορυφαίους ζωγράφους του σοσιαλιστικού ρεαλισμού.

Επηρεάστηκε αρχικά από πολλούς Ιταλούς ζωγράφους, όπως και από τον Λέγκερ, τον Πικάσο, και το σπουδαίο Μεξικανό κομμουνιστή ζωγράφο που φιλοτέχνησε και μεγάλες τοιχογραφίες, Νταβίντ Σικέιρος.

Ενώ ξεκίνησε με λυρικές συνθέσεις από τη δεκαετία του 1950 εμβαθύνει στη μαρξιστική φιλοσοφία, και με την τέχνη του εκφράζει κοινωνικά θέματα, αναδεικνύει την ταξική πάλη και την πάλη ενάντια στον ιμπεριαλισμό, την τεράστια προσπάθεια για την οικοδόμηση της νέας σοσιαλιστικής κοινωνίας.

Το 1974 εκλέχτηκε πρόεδρος της Ενωσης Καλλιτεχνών της Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας και υπήρξε μέλος της ΚΕ του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας.
[ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ, 11/6/2013]

Εργο του Ζίτε το 1955 για τα 10 χρόνια από το βομβαρδισμό της Δρέσδης από τους Αμερικανοβρετανούς

35 ετών έγινε η Μέδουσα

Η «ΜΕΔΟΥΣΑ Αίθουσα Τέχνης» κλείνει φέτος τα τριάντα πέντε χρόνια λειτουργίας της και η Μαρία Δημητριάδη, ψυχή του χώρου αυτού που καθόρισε την εικαστική ζωή της Αθήνας, μας προσκαλεί σε μια έκθεση γνώσης και μνήμης.

Η έκθεση «Summing up»-Αναδρομή (1979-2013) αναδεικνύει έργα συνεργατών της που έχει φυλάξει όλα αυτά τα χρόνια.

Εργα ζωγραφικής στο χαρτί αλλά και σε άλλα υλικά και τεχνικές, επιτοίχια και μια σειρά από γλυπτά συνθέτουν την έκθεση.

Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον σ' αυτό το εγχείρημα είναι ότι ο θεατής θα έλθει σε επαφή με έργα δοκιμασμένα πια από το χρόνο. Την επιμέλεια έχει η τεχνοκριτικός Εφη Ανδρεάδη. Διάρκεια έως 31 Ιουλίου.

Η εξουσία μπορεί να εξοντώσει τον καλλιτέχνη. Ο Κυριάκος Κατζουράκης μίλησε για το βιβλίο του «Τάξη στο χάος»

Του ΓΙΑΝΝΗ ΣΤΑΜΟΥ, Ελευθεροτυπία, Δευτέρα 3 Ιουνίου 2013  

Στην «απώλεια της κανονικότητας» που βιώνουμε αναφέρθηκε ο Κυριάκος Κατζουράκης, παρουσιάζοντας το βιβλίο του «Τάξη στο χάος» (Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο). Στην απώλεια της κανονικότητας με όρους καθημερινότητας, καθώς και στον αντίκτυπο που έχει αυτή η απώλεια στο δημιουργικό οίστρο ενός καλλιτέχνη.

«Με έναν περίεργο τρόπο, που αγγίζει τα όρια της μεταφυσικής, ο καλλιτέχνης καταφέρνει να επιβιώνει, άρα να δημιουργεί και να κατασκευάζει πράγματα μέσα σε συνθήκες μη κανονικότητας, όπου οι συνθήκες αυτές να είναι το οξυγόνο του. Αν θέλει, μπορεί αυτό το οξυγόνο να το χρησιμοποιήσει και να κάνει άλλα πράγματα, πάνω στα προβλήματα της φόρμας και όχι μόνο του περιεχομένου. Αυτή είναι η ιδιομορφία του καλλιτέχνη. Είναι όμως μια ιδιομορφία που θεωρώ ότι η εξουσία τη γνωρίζει καλά και της κάνει επίθεση κατά μέτωπον. Ο καλλιτέχνης μπορεί να εξοντωθεί. Μπορείς εύκολα να τον περιθωριοποιήσεις. Να τον ταυτίσεις με αυτές τις επισκέψεις που έχει συνηθίσει να κάνει στις σκοτεινές γωνιές του κόσμου, κι απ' όπου αντλεί το υλικό του. Να τον χώσεις εκεί μέσα και να μην τον ξαναφήσεις να βγει».

Οι όψεις της προπαγάνδας

Πανταχού παρούσα, η προπαγάνδα χρησιμοποιείται για να κηρυχθούν πόλεμοι και να καταπολεμηθούν αρρώστιες, για να οικοδομηθεί η ενότητα και να πυροδοτηθούν διχόνοιες. Μεγαλόφωνη ή χαμηλών τόνων, ειλικρινής ή δόλια, η προπαγάνδα χαρακτηρίζεται ενίοτε από ευφυΐα και επινοητικότητα, άλλοτε από χονδροειδή αφέλεια και φρικιαστική υπερβολή. Η έκθεση «Προπαγάνδα: Εξουσία και πειθώ», που φιλοξενείται στη Βρετανική Βιβλιοθήκη στο Λονδίνο, έχει στόχο να εξερευνήσει την κρατική προπαγάνδα ανά τον κόσμο τον 20ό και τον 21ο αιώνα. Παρουσιάζοντας πάνω από 200 εκθέματα από διάφορες χώρες -πόστερ και φέιγ-βολάν, βιβλία και γραμματόσημα, ταινίες, καρτούν, τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, εσχάτως και διαδικτυακά μηνύματα- κάνει μια μεγάλη αναδρομή όπου συνυπάρχουν οι αφίσες του Θείου Σαμ και το «κόκκινο βιβλιαράκι» του Μάο, αναδεικνύοντας τους τρόπους που, διαχρονικά και διαπολιτισμικά, χρησιμοποιούν οι κρατικές αρχές την προπαγάνδα τόσο για να ενισχύσουν την εξουσία τους όσο και για να προωθήσουν κοινωφελείς σκοπούς.

Ο Ντιαγκίλεφ και τα Ρωσικά Μπαλέτα

National Gallery of Art

www.nga.gov

«Diaghilev and the Ballets Russes, 1909-29: When Art Danced with Music». Τολμηρός και καινοτόμος, με ισχυρό ένστικτο για την ανίχνευση δημιουργικών ταλέντων, ο Ρώσος ιμπρεσάριος Σεργκέι Ντιαγκίλεφ συγκέντρωσε, κάτω από την ομπρέλα των Ballets Russes, χορευτές και χορογράφους, συνθέτες και εικαστικούς καλλιτέχνες, σκηνογράφους και σχεδιαστές μόδας - ανάμεσά τους ο Νιζίνσκι, ο Φοκίν, ο Στραβίνσκι, ο Πικάσο, ο Τζόρτζιο ντε Κίρικο, ο Μπαλανσίν, η Σανέλ. Με την ισχυρή προσωπικότητά του και το καλλιτεχνικό του δαιμόνιο, επηρέασε τόσο την πορεία του μοντέρνου χορού όσο και το ευρύτερο αισθητικό τοπίο, συμμετέχοντας στον καλλιτεχνικό αναβρασμό των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα και δίνοντας βήμα έκφρασης σε μια πλειάδα δημιουργών. Η έκθεση παρουσιάζει περίπου 130 κοστούμια, έργα ζωγραφικής, σκηνικά, σχέδια, φωτογραφίες και αποσπάσματα ταινιών, τα περισσότερα από τα οποία ανήκουν στη συλλογή του Μουσείου Βικτωρίας και Αλβέρτου στο Λονδίνο, όπου πρωτοπαρουσιάστηκε η έκθεση πριν από τρία χρόνια. Εως τις 2 Σεπτεμβρίου.

Η καθημερινή ζωή στην Πομπηία

British Museum

www.britishmuseum.org

«Life and Death in Pompei and Herculaneum». Θέμα της έκθεσης είναι η καθημερινή ζωή στην Πομπηία και το Ερκουλάνεουμ λίγο πριν από την τρομερή έκρηξη του Βεζουβίου, που έθαψε και τις δύο πόλεις κάτω από ηφαιστειακή λάβα το 79 μ.Χ. Ο τρόπος ζωής των κατοίκων αναδεικνύεται μέσα από ποικίλα εκθέματα -μαρμάρινα γλυπτά και ανάγλυφα, τοιχογραφίες, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, ακόμα και τρόφιμα- τα οποία ανακαλύφθηκαν πολλούς αιώνες μετά, διατηρημένα μέσα στην πετρωμένη λάβα ή απανθρακωμένα. Η έκθεση εστιάζει επίσης στον φρικτό θάνατο των κατοίκων, με την παρουσίαση μερικών γύψινων ομοιωμάτων των θυμάτων όπως ήταν τη στιγμή της αιφνίδιας καταστροφής. Το μοιραίο ηφαίστειο κατέστρεψε τις δύο πόλεις, αλλά διατήρησε με μοναδικό, ανατριχιαστικό τρόπο την αυθεντική μορφή των ανθρώπων, «απαθανατίζοντάς» τους τη στιγμή ακριβώς που αντίκριζαν με αγωνία τον θάνατο. Η έκθεση στο Βρετανικό Μουσείο έχει χαρακτηριστεί ως η πιο συγκλονιστική των τελευταίων δεκαετιών, προσελκύοντας πλήθος επισκεπτών. Εως τις 29 Σεπτεμβρίου.

«Πέτρος ο Μέγας, ένας εμπνευσμένος Τσάρος»

Pieter van der Werff (1665-1722), Peter I, 1697-1700, Oil on canvas, 56 х 49,5 © State Hermitage Museum, St Petersburg

Hermitage Amsterdam

www.hermitage.nl

Το ολλανδικό παράρτημα του Μουσείου Ερμιτάζ της Πετρούπολης παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στον τσάρο ο οποίος έφερε τη νεωτερικότητα στη Ρωσία, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας με τη δυτική Ευρώπη. Ο Πέτρος ο Μέγας (1672-1725) ανέπτυξε το εμπόριο και τη βιομηχανία, πραγματοποίησε μεταρρυθμίσεις στον στρατό και στην εκκλησία, βελτίωσε την εκπαίδευση σε όλη τη χώρα. Η νέα πρωτεύουσα που εγκαθίδρυσε, η Αγία Πετρούπολη, κτίστηκε με πηγή έμπνευσης το Αμστερνταμ και τα κανάλια του, ενώ μέσα από τα ταξίδια του στην Ευρώπη ενίσχυσε τις γνώσεις του πάνω σε διάφορα θέματα, από τη ναυπηγική και την πολεοδομία μέχρι την οδοντιατρική. Η έκθεση ιχνηλατεί τη ζωή του προοδευτικού και φιλοπερίεργου μονάρχη, παρουσιάζοντας μια πλειάδα εκθεμάτων - έργα ζωγραφικής, χειροτεχνήματα, ενδύματα και κοσμήματα, όπλα και στολές, επιστολές και άλλα γραπτά ντοκουμέντα. Εως τις 13 Σεπτεμβρίου.

Πρωτότυπες καρέκλες «λένε» την ιστορία τους

ΕΚΘΕΣΗ. Σε διάστημα 100 ημερών, ο Martino Gamper κατασκεύασε ισάριθμες καρέκλες χρησιμοποιώντας υλικά από παλιές καρέκλες και άλλα αντικείμενα, που βρήκε στα σπίτια φίλων του ή σε παζάρια και δρόμους του Λονδίνου. Ορισμένες συνδυάζουν διαφορετικά στυλιστικά στοιχεία -π.χ. μία πλαστική καρέκλα είναι ντυμένη με πολυτελές ύφασμα- άλλες αποκαλύπτουν πληροφορίες για τους προηγούμενους ιδιοκτήτες τους ή αποτελούνται από ανακυκλωμένα αντικείμενα, όπως ένα σκελετό ποδηλάτου. Η έκθεση «100 καρέκλες σε 100 μέρες. Μία πλατωνική ερμηνεία», που την τελευταία πενταετία έχει παρουσιαστεί στην Αγγλία, στην Αυστρία, στη Γαλλία, στην Ιταλία και στην Αμερική, εγκαινιάζεται αύριο το βράδυ στο Μουσείο Μπενάκη (κτίριο οδού Πειραιώς), όπου θα παραμείνει έως τις 28 Ιουλίου.

Εικαστική παρέμβαση στην κρίση

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, 4/6/2013

Λένε πως η τέχνη δεν είναι σαν τη δημοσιογραφία, που οφείλει να συγχρονίζεται με τα τεκταινόμενα. Από τότε που ξεκίνησε η κρίση στην Ελλάδα, όλοι περίμεναν πότε θα υπάρξει αντανάκλαση στην εικαστική παραγωγή. Η φετινή μας συμμετοχή στην 55η Μπιενάλε της Βενετίας, τη διοργάνωση με τη μεγαλύτερη διεθνή επιρροή, κέρδισε τις εντυπώσεις όχι μόνο διότι ο Στέφανος Τσιβόπουλος εστίασε το βλέμμα του στο συγκεκριμένο θέμα, αλλά διότι κατάφερε να κάνει μια παρέμβαση που ξεπερνά τον χωροχρόνο της Αθήνας του 2013. Η εγκατάστασή του «Ιστορία Μηδέν» με τρία βίντεο που έχουν αλληλοδιαπλεκόμενη αφήγηση για το ζήτημα του χρήματος, κέρδισε θετικά σχόλια σε πληθώρα δημοσιευμάτων στον ξένο Τύπο. Σταχυολογούμε: «Μια ιδιοφυής ματιά πάνω στην εποχή της ύφεσης από κάποιον που ξέρει τα πράγματα από μέσα. Αιχμηρή και διεισδυτική προσέγγιση στην ελληνική εθνική ψυχολογία», λέει ο βρετανικός Independent. H Corriere de la Serra σε εκτενές άρθρο της μιλά για τις πολιτικές αποχρώσεις της δουλειάς του Ελληνα εικαστικού που γεννήθηκε στην Πράγα, σπούδασε στην Ολλανδία και περνά αρκετό καιρό σε πολλές ξένες πόλεις.

Ο Τσιβόπουλος σε μια μεγάλη συνέντευξή του στο Art Review υπογραμμίζει πως γνωρίζει ότι οι προβολείς είναι στραμμένοι στην Ελλάδα και τη συμμετοχή μας, αλλά ξεκαθαρίζει ότι οι θεατές μπορεί να αναζητούν τις απαντήσεις για την ελληνική κρίση στο λάθος μέρος. «Στην Ιστορία Μηδέν εξετάζω περισσότερο πώς υπάρχουν αλυσιδωτές αντιδράσεις στις πράξεις των ανθρώπων, πώς διασυνδέεται η μία με την άλλη. Η πρόκληση ήταν να κάνω ένα καινούριο έργο όχι για την ελληνική κρίση, αλλά για το τι είναι κρίση, πώς γεννιέται, πώς μπορούμε να αντισταθούμε μέσα από μια διαφορετική θέαση στα πράγματα». Αναφορές γίνονται και στο γεγονός ότι η Ελλάδα που υποφέρει, κατάφερε να μη μειώσει τον προϋπολογισμό για τη συμμετοχή μας, που ανήλθε φέτος σε 350.000 ευρώ, 250.000 εκ των οποίων καταβάλλει το κράτος.

Μνεία στην Κύπρο

Η έκθεση που εγκαινιάστηκε την 1η Ιουνίου ξεκίνησε με μία βράβευση- έκπληξη της Αγκόλας, που παίρνει μέρος για πρώτη φορά στην Μπιενάλε. Το χρυσό λιοντάρι καλύτερου καλλιτέχνη απονεμήθηκε στον Βρετανό Τίνο Σεγκάλ, του οποίου έργα έχουμε δει στο Ιδρυμα ΔΕΣΤΕ, το ασημένιο, νέου καλλιτέχνη, στη Γαλλίδα Καμίλ Ανρό, ενώ με εύφημες μνείες έφυγαν τα εθνικά περίπτερα της Ιαπωνίας και η «συγκατοίκηση» Λιθουανίας - Κύπρου.