Η επικαιρότητα της αρχιτεκτονικής

Ενα αφιέρωμα στα μουσεία στο ιστορικό περιοδικό «Αρχιτεκτονικά Θέματα»

• Του Ανδρέα Γιακουμακάτου*Η Καθημερινή, 26/8/2012

Αρχιτεκτονικά Θέματα, τόμος 46/2012, σελ. 192 - 45 ευρώ

Το εντυπωσιακό αφιέρωμα στα μουσεία είναι ένα από τα θέματα που φιλοξενεί φέτος το περιοδικό «Αρχιτεκτονικά Θέματα». Εργα όπως το Νέο Μουσείο στο Βερολίνο του David Chipperfield, το MAXXI στη Ρώμη της Zaha Hadid, το μουσείο τέχνης Chichu στη Naoshima του Tadao Ando και πολλά άλλα, επιλεγμένα από τη Βανέσσα Τσακαλίδου, αντιπροσωπεύουν τις καλύτερες επιδόσεις σε αυτόν τον τομέα διεθνώς τα τελευταία χρόνια. Σε μια περίοδο όπου τα περιοδικά αρχιτεκτονικής, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, υφίστανται τη σφοδρή πίεση που προέρχεται από την κρίση του επαγγέλματος, τα «Αρχιτεκτονικά Θέματα» συνεχίζουν μια επιθετική πολιτική εμπλουτισμού της ύλης και εξαιρετικής επιμέλειας στην παραγωγή των τευχών. Τα τελευταία χρόνια το περιοδικό έχει δώσει έμφαση σε μια ισορροπημένη παρουσίαση της διεθνούς και της ελληνικής πραγματικότητας, προσπαθώντας να ανταποκριθεί στην ανάγκη ενημέρωσης για ό,τι συμβαίνει στο εξωτερικό, χωρίς να εγκαταλείπει τον ιστορικό του χαρακτήρα κριτικού και επιλεκτικού «αρχείου» της ελληνικής αρχιτεκτονικής που ξεκίνησε το μακρινό πια 1967.

Σε αυτό το πλαίσιο, το τεύχος του 2012 ξεκινά με το «Χρονικό», που επιχειρεί να καλύψει την επικαιρότητα της χρονιάς που πέρασε, μέσα από τα πιο ενδιαφέροντα γεγονότα, τον διάλογο και τις εκδόσεις για την αρχιτεκτονική. Με βάση την πιο πρόσφατη επιλογή παρουσίασης των σημαντικότερων νέων αρχιτεκτόνων, στο τεύχος αυτό φιλοξενείται η δουλειά του Διονύση Σοτοβίκη, ενός εκλεπτυσμένου εκπροσώπου της νεομοντέρνας, νεοδιεθνιστικής τάσης που χαρακτηρίζει σήμερα την ελληνική αρχιτεκτονική. Η κρίση βέβαια, διεθνώς, έχει μεταβάλει εδώ και λίγα χρόνια τη σχέση των αρχιτεκτόνων με τη δουλειά τους και έχει αναχαιτίσει την τάση παραγωγής αρχι-στάρ και μιας προκλητικά φορμαλιστικής και αυτοαναφορικής αρχιτεκτονικής παραγωγής. Μένει να δούμε αν αυτή η νέα πορεία θα συνεχιστεί στο μέλλον. Η κρίση όμως άλλαξε και τη στάση των Μέσων απέναντι στην αρχιτεκτονική: όσο η τελευταία παρήγε «εικόνα» επικοινωνιακά καταναλώσιμη και προκλητική, ήταν ευπρόσδεκτη ως χαριτωμένη διακόσμηση στις σελίδες των εφημερίδων και των αντίστοιχων εβδομαδιαίων περιοδικών εκδόσεων. Οταν η «εικόνα» δεν υπάρχει, θεωρήθηκε ότι δεν βρίσκεται άλλος τρόπος επικοινωνίας της αρχιτεκτονικής με το μεγάλο κοινό, με αποτέλεσμα τον εξοστρακισμό της από τα Μέσα, που είναι ορατός εδώ και τρία χρόνια.

Το τεύχος των «Θεμάτων» ολοκληρώνεται με μια επιλογή έργων Ελλήνων αρχιτεκτόνων όπως οι Νίκος Βαλσαμάκης, Α.Ν. Τομπάζης, Δ. και Σ. Αντωνακάκη, Πέτρος Μακρίδης και πολλοί άλλοι. Τα αρχιτεκτονικά έργα που παρουσιάζονται, αλλά και το ίδιο το περιοδικό ως εκδοτικό αντικείμενο, εμφανίζουν μια εικόνα της χώρας που εργάζεται και παράγει σε υψηλό επίπεδο. Είναι μια όαση αισιοδοξίας μέσα στις δυσκολίες, ένα παράδειγμα στάσης απέναντι στα πράγματα.

* Ο κ. Ανδρέας Γιακουμακάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας και Θεωρίας της Αρχιτεκτονικής στο ΑΠΘ.