Ματιές στον κόσμο

ΖYPIXH

Kunsthaus Zurich

www. kunsthaus. ch

«Giacometti: The Art of Seeing». Παρουσιάζοντας έργα από το σύνολο της καλλιτεχνικής διαδρομής του Αλμπέρτο Τζακομέτι (1901-1966), η έκθεση εστιάζει στις ιδέες του για την οπτική αντίληψη και στην προσπάθειά του να αποδώσει την εσωτερική ουσία πίσω από την εικόνα που συλλαμβάνει το μάτι, να εξερευνήσει τα παιχνίδια του οπτικού φαινομένου και τη σχέση υποκειμένου-αντικειμένου. Ανάμεσα στα έργα του, οι «εξαϋλωμένες» ανθρώπινες φιγούρες, όπως ο «Ανδρας που βαδίζει», συγκαταλέγονται στα πιο αναγνωρίσιμα γλυπτά του 20ού αιώνα. Γεννημένος στην Ελβετία, ο Τζακομέτι έζησε από το 1922 στο Παρίσι και συνδέθηκε με τους σουρεαλιστές, επηρεάστηκε όμως περισσότερο από τις έρευνές του στην κυκλαδική, την αρχαία αιγυπτιακή και την αφρικανική τέχνη. Η έκθεση φιλοξενεί εξήντα περίπου έργα γλυπτικής και ζωγραφικής, που προέρχονται από τη μεγάλη συλλογή του Ιδρύματος Αλμπέρτο Τζακομέτι. Εως τις 22 Μαΐου.

NEA YOPKH 
Japan Society

www. japansociety. org

«Bye Bye Kitty!!! Between Heaven and Hell In Contemporary Japanese Art». Μακριά από τη στερεότυπη, ειδυλλιακή αντίληψη του ωραίου που κυριάρχησε για πολλές δεκαετίες στην ιαπωνική αισθητική, η έκθεση παρουσιάζει έργα νεότερων δημιουργών (ζωγραφική, φωτογραφία, βίντεο, εγκαταστάσεις) που εκφράζουν μια πιο διεισδυτική και σκοτεινή θεώρηση της ιαπωνικής πραγματικότητας (εδώ το έργο της Μακότο Αϊντα «Harakiri Schoolgirls», 2002). Οταν διοργανωνόταν η έκθεση, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι αυτές οι εικόνες υλικής και ηθικής αστάθειας και παρακμής θα κατέληγαν να ιδωθούν κάτω από το φως μιας αληθινής καταστροφής. Μετά, όμως, τα όσα εφιαλτικά συνέβησαν στην Ιαπωνία, το άγχος που διαποτίζει το έργο των 16 καλλιτεχνών γίνεται πολύ πιο φανερό. Σαν να διαισθάνονταν ότι κάτω από την επιφάνεια μιας τέλεια οργανωμένης κοινωνίας, κάτω από την αλαζονεία της τεχνοκρατικής ανωτερότητας, το τέρας του χάους καραδοκούσε ανυπότακτο. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 12 Ιουνίου.

ΜAΔPITH 
Museo Thyssen

www. museothyssen. org

«Heroinas». Από τις αναρίθμητες εικόνες γυναικών που υπάρχουν στην ιστορία της δυτικής τέχνης, η έκθεση στο Μουσείο Τύσεν εστιάζει στις «ηρωίδες»: γυναίκες δυναμικές, παράτολμες, δημιουργικές, πέρα από τα στερεότυπα της μητέρας και της συζύγου, της κόρης ή της ερωμένης. Γυναίκες που δεν είναι η «ανάπαυση του πολεμιστή» αλλά είναι οι ίδιες πολεμίστριες. Επικεντρώνοντας κυρίως στον «κύκλο της νεωτερικότητας», από τον 19ο αιώνα έως τη σύγχρονη εποχή, η έκθεση είναι διοργανωμένη θεματικά, εξερευνώντας διαφορετικά σκηνικά δράσης και ιδιότητες των γυναικών που πρωταγωνιστούν - την εργασία και τον αθλητισμό, τη μοναξιά και τη μέθη, τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική, τη μαγεία, τη θρησκεία, τον πόλεμο, το παιχνίδι (εδώ ο πίνακας του Γουότερχάουζ «Ο μαγικός κύκλος», 1886). Σε κάθε κεφάλαιο αντιπαρατίθενται έργα (ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτικά) διαφορετικών περιόδων και στυλ, ενώ υπάρχουν επίσης σε κάθε ενότητα έργα γυναικών (κυρίως σύγχρονων καλλιτέχνιδων) που «συνδιαλέγονται» με τις εικόνες που έχουν δημιουργήσει οι άρρενες ομότεχνοί τους. Εως τις 5 Ιουνίου.

ΠAPIΣI 
Musee de l’ Art Modernede la Ville de Paris 
www. mam. paris. fr

«Van Dongen, Fauve, anarchiste et mondain». Τα πρώιμα έργα του Κις Βαν Ντόνγκεν (1877-1968) χαρακτηρίζονται από ζωηρά χρώματα και έντονες, γραμμικές πινελιές. Ο Ολλανδός ζωγράφος συμμετείχε στο κίνημα των «φοβ» και συνδέθηκε στα νιάτα του με το αναρχικό κίνημα. Το 1897 εικονογράφησε το βιβλίο του Κροπότκιν «Η αναρχία», και την ίδια εποχή συνεργάστηκε με το περιοδικό La Revue Blanche, όπου δημοσίευε τολμηρές εικόνες εναντίον του στρατού και της μπουρζουαζίας. Μερικές δεκαετίες αργότερα, ωστόσο, ο αναρχικός καλλιτέχνης είχε γίνει κοσμικός: τα θέλγητρα της «γλυκιάς ζωής» των αστών τον είχαν κατακτήσει. Δηλώνοντας ότι «οι γυναίκες είναι το ωραιότερο τοπίο», αναζήτησε τα μοντέλα του στον κόσμο του θεάτρου, του καμπαρέ, του κινηματογράφου - ένα από τα αγαπημένα του «τοπία» ήταν η Mπριζίτ Mπαρντό, που τη ζωγράφισε το 1964 (φωτ.). O δυναμισμός του σχεδίου και των χρωμάτων του, που τον έκανε περιζήτητο πορτρετίστα, είχε πάντα ένα τόνο ειρωνείας, κατάλοιπο των πρώτων χρόνων μαθητείας του ως γελοιογράφου. H έκθεση εστιάζει κυρίως στις πρώτες τέσσερις δεκαετίες της καλλιτεχνικής του διαδρομής, παρουσιάζοντας 90 πίνακες και σχέδια. Εως τις 17 Ιουλίου.

Πρωτοπόροι φωτογράφοι

Ο φωτογράφος και ιμπρεσάριος Αλφρεντ Στίγκλιτς (1864-1946) έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση της καλλιτεχνικής φωτογραφίας στις ΗΠΑ και ήταν εκείνος που έπεισε το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης να εγκαινιάσει τη φωτογραφική συλλογή του, όταν, το 1928, δώρισε 22 δικές του φωτογραφίες. Η έκθεση «Stieglitz, Steichen, Strand», στο Metropolitan, ανατρέχει στη σταδιοδρομία του Στίγκλιτς καθώς και δύο εκ των σημαντικότερων φωτογράφων που εκείνος «ανακάλυψε»: του Εντουαρντ Στάιχεν και του Πολ Στραντ (η ζωγράφος Τζόρτζια Ο’Κιφ, σύζυγος του Στίγκλιτς και η μεγαλύτερη «ανακάλυψή» του, εμφανίζεται κι αυτή στην έκθεση μέσα από φωτογραφικά πορτρέτα της). Τα έργα που παρουσιάζονται ανήκουν στη συλλογή του μουσείου και περιλαμβάνουν πολλά πρώιμα έργα του Στάιχεν (εδώ η φωτογραφία «Rodin, “Le Penseur”», 1902) καθώς και φωτογραφίες του Στραντ (τοπία πόλης, νεκρές φύσεις) επηρεασμένες από τον κυβισμό.

• Η Καθημερινή, Kυριακή, 3 Aπριλίου 2011