Θύματα του πολέμου και της πληροφορίας

• Η έκθεση της Πόπης Κρούσκα στο «Σπίτι της Κύπρου»

• Της ΜΑΡΙΑΣ ΜΑΡΑΓΚΟΥ, Ελευθεροτυπία, Σάββατο 2 Απριλίου 2011

Εχε τα μάτια σου ανοιχτά βράδυ-πρωί

γιατί μπροστά σου ξεδιπλώνεται ένα δίχτυ 

Δανείζομαι από το Ρεμπέτικο του Σταύρου Ξαρχάκου και το δίχτυ που στήνουν οι παμπόνηροι και η καρδιά για να περάσω στα θετικά και αρνητικά πλοκάμια της ηλεκτρονικής πληροφορίας και τα δικά της δίκτυα, όπως παρουσιάζονται σε μορφή δαντέλας στη δουλειά της Πόπης Κρούσκα, για να μας πληροφορήσουν για τα εγκλήματα που γίνονται στον κόσμο.

Ανέκαθεν, η καλλιτέχνις παρακολουθούσε στενά το Διαδίκτυο και τις πληροφορίες που παρείχε, όπως εξάλλου και την τηλεοπτική εικόνα, όπως κάθε άνθρωπος. Με μια διαφορά: το σχόλιο των πολιτών αφορά τον αποτροπιασμό, το σχόλιο το δικό της, τη διαστροφή να αποθηκεύει και να χρησιμοποιεί τις εικόνες. Από τη δουλειά της Κρούσκα, τα τελευταία χρόνια, έχει περάσει ο Πόλεμος του Κόλπου, ο πόλεμος στο Ιράκ, η φυγή των αμάχων, οι ορδές των μεταναστών. Σας θυμίζω τις εκθέσεις «Η σφαγή των αμνών» (11 βιντεοπροβολές το 2003 στο χώρο «Φούρνος»), «Η σούπα» τον ίδιο χρόνο, «Οι βραδινές ειδήσεις» το 2006 σε ένα γιαπί στου Ψυρρή. Η εμμονή συνεχίζεται με την τωρινή έκθεση στο «Σπίτι της Κύπρου»: «Μετασχηματίζοντας την πληροφορία».

Εδώ, το υλικό σχολιάζεται διττά. Αφενός τα θύματα του πολέμου, αφετέρου τα «θύματα» της πληροφορίας. Το ισχυρό βίντεο με τον κάποιο που ανοιγοκλείνει συνεχώς το στόμα μιλώντας ακατάπαυστα στο σπίτι μας. Η ίδια η Κρούσκα, στο σημείωμά της για την έκθεση, μιλά για λόγια που η ακατάπαυστη ροή τους τα αδρανοποιεί σε σημείο ώστε να χάνουν τη σημασία τους.

Βαθιά ευαισθητοποιημένη η ίδια στα σημεία των καιρών μας, αντιστρέφει στη συγκεκριμένη έκθεση τη βαρύτητα των συμβάντων των πολέμων και των αδικημένων, παρακολουθώντας το ζήτημα με όρους «διακοσμητικούς». Οι εικόνες που μας περιβάλλουν, οι οθόνες που μας κυκλώνουν, οι ανάγκες μας για τη χρήση της τεχνολογίας, όλα όσα γνωρίζουμε και όλα όσα μας παρέχουν πληροφορίες δημιουργούν ένα πλαίσιο-σχόλιο που δεν προσεγγίζει το ακριβές δράμα αλλά φτάνει σχεδόν ωραιοποιημένο, ως παιχνίδι με τραγικά αποτελέσματα, τα οποία όμως δεν βλέπει ακριβώς εκείνος που παίζει. Σαν έξυπνη σφαίρα που βρίσκει το στόχο, δίχως απαραίτητα να τον βλέπει ο σκοπευτής.

Παρακολουθώντας τις εικόνες που η ίδια μετασχηματίζει, αφήνει ελεύθερο το πεδίο στον ευφυή θεατή να αναγνωρίσει ή όχι το θύμα. Να θυμώσει ή να δει το χρώμα και τον τρόπο που έχει παραχθεί η ζωγραφική του υπολογιστή. Πιθανώς και τα δύο.

Το ευρηματικό σχόλιο βρίσκεται σε ένα κομμάτι δικτυωτό, μια ας την πούμε δαντέλα που κρέμεται στον τοίχο, φόρμα οικεία από το παρελθόν, καμωμένη με τα μέσα του δικού μας χρόνου. Είναι φανερό απόσπασμα του δικτύου που βρίσκεται σε όλα τα έργα και της ύψιστης σημασίας που έχει για ό,τι καλό και κακό μας συμβαίνει.

Γι' αυτό σας παραπέμπω στο «Δίχτυ» του Ξαρχάκου, που παραμένει και από τα αγαπημένα μου τραγούδια.*

Εδώ & εκεί

ΓΙΑ δεύτερη φορά μετά τα εγκαίνια είδα την έκθεση αρχιτεκτονικής του γραφείου Τάσου και Δημήτρη Μπίρη στο Μουσείο Μπενάκη της Πειραιώς. 

ΚΑΙ πάλι εντυπωσιάστηκα, εκτός των άλλων, από την εξαιρετική μακέτα του νέου Μουσείου Ακροπόλεως στη θέση Κοίλη, β' βραβείο στον παλιό διαγωνισμό της Μελίνας που δεν απέδωσε.
ΤΙ λιτό, ανάλαφρο και ποιητικό έργο.

ΝΑ πω, τώρα, τι κρίμα που δεν υλοποιήθηκε; Ας το αφήσουμε, μια και δεν έχει πλέον καμία σημασία.
ΕΚΕΙΝΟ που παρατήρησα είναι πόσο επικίνδυνη είναι η υπόθεση έκθεση όταν πρόκειται για αρχιτεκτονική, ίσως γιατί στήνεται από τους ίδιους τους αρχιτέκτονες, οι οποίοι δεν αντέχουν να αφήσουν τίποτα εκτός.

ΚΟΙΝΗ θέα, ο διάλογος του θεάτρου με τα εικαστικά για τέταρτη χρονιά στο Εθνικό Θέατρο, με την επιμέλεια των Ελένης Κούκου και Κατερίνας Τσέλου. Ο Αγγελος Παπαδημητρίου (και ηθοποιός ολκής, ως γνωστόν) και ο Κωστής Βελώνης (εραστής του θεάτρου μέσω ρωσικής πρωτοπορίας) δούλεψαν σωστά, τοποθετώντας τα έργα ως αντικείμενα σπιτιού, ο καθείς με την ατμόσφαιρα που τον ενδιαφέρει. Σε παλιά τραπέζια ο Παπαδημητρίου, σε ξύλινους πάγκους ο Βελώνης. Θα το χαρούν οι θεατρόφιλοι και θα παρηγορηθούν, αν δεν τους αρέσει η όποια παράσταση.

ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ μου έστειλε η φίλη Μαρία Τσαντσάνογλου για τη θέση της στο Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Δουλεύει στο μουσείο δίχως να υπογράφει, αναμένοντας να διευθετηθεί το θέμα της θητείας της από τον υπουργό.