Friday, October 19, 2007

Οι χαμένες βλεφαρίδες της Μόνα Λίζα

Τον βασάνιζαν κρυμμένα μυστικά και τα βρήκε: πινελιά από μια τρίχα στο αριστερό φρύδι, μια κουβέρτα και λαμπερά χρώματα. Πιθανόν ξεθώριασε η μπογιά ή έγινε αδέξιος καθαρισμός, υποστηρίζει γάλλος μηχανικός...

Φωτογραφία
Ο διάσημος πίνακας του Λεονάρντο ντα Βίντσι που εκτίθεται στο Λούβρο. Ο γάλλος μηχανικός Πασκάλ Κοτ, αφού το επεξεργάστηκε με κάμερα υψηλής ευκρίνειας, ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ότι βρήκε πώς ήταν το πρωτότυπο πορτρέτο

Είχε άραγε φρύδια και βλεφαρίδες η Μόνα Λίζα; Και αν είχε, τι απέγιναν;

Τα βασανιστικά αυτά ερωτήματα σχετικά με την τριχοφυΐα της αινιγματικής κυρίας άφησαν πολλές νύχτες άγρυπνο τον γάλλο μηχανικό και εφευρέτη Πασκάλ Κοτ. Ωσπου τα κατάφερε. Την περασμένη Τετάρτη ο Κοτ ανακοίνωσε κατά τη διάρκεια ειδικής συνέντευξης Τύπου ότι βρήκε αδιάσειστα στοιχεία που αποδεικνύουν πως όταν ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ζωγράφισε το πρωτότυπο πορτρέτο δεν παρέλειψε να προικίσει το βλέμμα της Μόνα Λίζα με βλέφαρα και φρύδια.

Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξε αφού εξέτασε τον πίνακα με μια κάμερα υψηλής ευκρίνειας που σχεδίασε ο ίδιος. Η κάμερα αυτή επεξεργάστηκε ψηφιακά μια εικόνα 240 εκατομμυρίων πίξελ χρησιμοποιώντας 13 φίλτρα φωτός, όπως υπέρυθρες και υπεριώδεις ακτίνες. Το αποτέλεσμα ήταν το πρόσωπο της Μόνα Λίζα μεγεθυσμένο 24 φορές. Και εκεί ο Κοτ βρήκε τα στοιχεία που έψαχνε πυρετωδώς: μια πινελιά από μία τρίχα πάνω από το αριστερό φρύδι. «Αν μια μέρα κατάφερνα να βρω μία μόνο τρίχα από το φρύδι, θα είχα την απόδειξη ότι αρχικά ο Ντα Βίντσι είχε ζωγραφίσει βλεφαρίδες και φρύδια» είπε ο Κοτ.

Πού πήγαν όμως οι βλεφαρίδες αυτές; Πιθανότατα η μπογιά ξεθώριασε ή έγινε κάποια αδέξια προσπάθεια καθαρισμού του πίνακα. «Αν κοιτάξετε με προσοχή το μάτι της,μπορείτε να δείτε ξεκάθαρα ότι οι ρωγμές γύρω από τα μάτια έχουν ελαφρώς εξαφανιστεί,γεγονός το οποίο ίσως οφείλεται στο ότι ένας επιμελητής ή συντηρητής καθάρισε το μάτι και ίσως αφαίρεσε τις βλεφαρίδες» λέει ο Κοτ. Η μαγική κάμερα του Κοτ τον οδήγησε και σε άλλα πολύτιμα συμπεράσματα. Οπως, π.χ., ότι τα δάχτυλα του αριστερού χεριού της «Μόνα Λίζα» είχαν αρχικά ζωγραφιστεί σε ελαφρώς διαφορετική θέση απ΄ ό,τι στο τελικό πορτρέτο. Ο Κοτ υποστηρίζει ότι αυτή η αλλαγή θέσης οφειλόταν στην κουβερτούλα που κρατούσε το μοντέλο. Στη σημερινή ξεθωριασμένη εικόνα η κουβέρτα είναι σχεδόν σβησμένη, αλλά η κάμερα την εντόπισε. «Χιλιάδες ζωγράφοι είχαν αντιγράψει αυτή τη στάση του χεριού, αλλά χωρίς να ξέρουμε τι σημαίνει.Η πραγματική αιτιολόγηση αυτής της θέσης του καρπού είναι να κρατάει την κουβέρτα στο στομάχι της. Είναι μια σπουδαία ανακάλυψη».

Τέλος, η ψηφιακή «αναπαλαίωση» του πίνακα δείχνει όλα τα πρωτότυπα χρώματα όπως ήταν όταν το πορτρέτο ήταν καινούργιο.

Οι αποχρώσεις του δέρματος του μοντέλου του Λεονάρντο εμφανίζονται με ζεστό ροζ και ο ουρανός πίσω της με ένα λαμπερό μπλε, πολύ διαφορετικό από το πρασινογκρί που καλύπτει το έργο σήμερα. Αυτή η σκούρα πατίνα είναι το αποτέλεσμα 500 ετών γήρανσης, σύμφωνα με τον Κοτ. [Το Βήμα, Παρασκευή, 19 Οκτωβρίου 2007]

1 comment:

Antoine said...

Πολύ καλό άρθρο! Αν και μπορώ να πω ότι ο Ντα Βίντσι δε με εκφράζει όσο άλλοι ζωγράφοι, κάποιοι πίνακές του, όπως ο Ευαγγελισμός ή η Γυναίκα με την ερμίνα, με αφήνουν πραγματικά άφωνο.

Έχεις δει το μεγάλο λεύκωμα της Taschen για το Ντα Βίντσι;