Κωνσταντινούπολη - αχ!

Η Μπιενάλε άλλαξε την Κωνσταντινούπολη. Σε αυτήν τη 10η διοργάνωση το βάρος πέφτει στη νεότερη «δυτική» Τουρκία και στον εκσυγχρονισμό της. Της Μαργαριτας Πουρναρα (Η Καθημερινή, 27/10/2007). Στο βιβλίο του για την Κωνσταντινούπολη, ο Ορχάν Παμούκ μιλάει συχνά για ένα είδος μελαγχολίας που γεννιέται στις όχθες του Βοσπόρου. Την ονομάζει «H­z­n». Είναι αδύνατον να μην τη νιώσεις παρατηρώντας τους φτωχοντυμένους ψαράδες να στέκονται ακίνητοι στις γέφυρες με τα καλάμια τους, τις μαντιλοφορεμένες Τουρκάλες με ένα παιδί στο χέρι και το άλλο στην αγκαλιά, τα αυτοκίνητα που σχηματίζουν ασάλευτες ουρές για ώρες ολόκληρες. Στην Ιστικλάλ, εκατοντάδες περαστικοί δημιουργούν αίσθημα ασφυξίας και στο Σουλταναχμέτ οι τουρίστες καταδιώκονται από ενοχλητικούς επίδοξους ξεναγούς με αντίτιμο ένα μικρό φιλοδώρημα. Ολα, κάτω από έναν μολυβένιο ουρανό. Μέσα στην πανσπερμία των ανθρώπων, οι αφίσες της Μπιενάλε Κωνσταντινούπολης μοιάζουν με ειρωνική υπόμνηση: Ποιον θα μπορούσε να ενδιαφέρει η τέχνη σε μια μεγαλούπολη που όλοι πασχίζουν για την επιβίωση; Η διοργάνωση έκλεισε φέτος 20 χρόνια ζωής διαμορφώνοντας ένα διαφορετικό προφίλ. Αφησε (οριστικά;) πίσω της την παρουσίαση έργων σε εμβληματικούς χώρους όπως το Γερεμπατάν, την Αγία Σοφία και το Ντολμαμπαχτσέ και μετακόμισε σε νεότερα αλλά ιδιαίτερα συμβολικά κτίρια: το Πολιτιστικό Κέντρο Ατατούρκ στο Ταξίμ που θυμίζει ανατολικογερμανική σοσιαλιστική αρχιτεκτονική και κινδυνεύει να απαλοτριωθεί, την αγορά υφασμάτων, της οποίας οι μέρες μπορεί επίσης να είναι μετρημένες, τους γνωστούς χώρους δίπλα στο μουσείο Ιστανμπούλ Μοντέρν, το παλιό εργοστάσιο ηλεκτρισμού Σεντραλισταμπούλ δίπλα στο πανεπιστήμιο Μπίλγκι που έχει γίνει μουσείο και ένα εκπαιδευτικό κέντρο στην ασιατική πλευρά...