Δένοντας τη ζωή με την τέχνη

Η ιστορικός τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, που έφυγε ξαφνικά από τη ζωή, άφησε σημαντικό έργο

• Της Μαργαριτας Πουρναρα, Η Καθημερινή, 2/10/2012

ΑΠΩΛΕΙΑ. Ορισμένες εικόνες εγγράφονται για πάντα στο μυαλό. Καλοκαίρι του 2010 στο Ιστορικό Μουσείο της Υδρας, η Μαρία Κοτζαμάνη μιλά για την έκθεση που η ίδια επιμελήθηκε, παντρεύοντας την ποίηση του Μίλτου Σαχτούρη και τα έργα του Αλέξη Ακριθάκη. Στο φόντο, οι γνωστές βαλίτσες του τελευταίου και οι στίχοι με τίτλο «Ως το τέλος». Πλάι στην ακριβή της εγγονή, την Αλεξάνδρα, η ιστορικός τέχνης, αρχοντική και κομψή, αναφέρεται στις δύο προσωπικότητες που συναντήθηκαν στο δικό της αφιέρωμα. Κανείς δεν μπορεί να πιστέψει, ότι η Μαρία Κοτζαμάνη, δεν είναι πια κοντά μας. Ενα τροχαίο δυστύχημα την Πέμπτη το μεσημέρι, έκοψε το νήμα της ζωής στα 74 της χρόνια, ενώ είχε ακόμα τόσα να προσφέρει. Μια διερχόμενη μηχανή την παρέσυρε και την τραυμάτισε στη συμβολή Βασιλίσσης Σοφίας και Μέρλιν. Εξέπνευσε μετά από λίγο στο νοσοκομείο «Ευαγγελισμός». Η κηδεία της έγινε το Σάββατο στην Υδρα. Η είδηση του θανάτου της προκάλεσε βαθιά θλίψη στην εικαστική και δημοσιογραφική οικογένεια.

Η Μαρία Κοτζαμάνη παρέμενε ετοιμοπόλεμη και δραστήρια, με ακατάβλητο ενθουσιασμό για την ζωή και την τέχνη. Αυτή την περίοδο ετοίμαζε δύο εκθέσεις για τον γλύπτη Φιλόλαο και τον Μποστ, στο Μουσείο Μπενάκη. Δεν σταμάτησε να εργάζεται, να ονειρεύεται, να αναζητά νέα νοήματα. Η αστική της καταγωγή, το ήθος της, η φυσική της ευγένεια, η διαισθητική της προσέγγιση στην τέχνη, η εγγενής της ευαισθησία, άφησαν τη σφραγίδα της, σε ό,τι καταπιάστηκε. Εσκυψε πάνω στους καλλιτέχνες της γενιάς της με μεγάλη αγάπη και σεβασμό, αφουγκράστηκε την ψυχή τους και το πρόταγμα για έναν κόσμο καλύτερο. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας η Μαρία Κοτζαμάνη, συνελήφθη, φυλακίστηκε και έμεινε σε απομόνωση για τη συμμετοχή της στην αντίσταση κατά της Χούντας, χωρίς ποτέ να επικαλεστεί την περιπέτειά της ή να την «εξαργυρώσει».

Γεννημένη το 1938 στην Αθήνα, σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Γαλλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Σορβόννης. Τη δημοσιογραφική της σταδιοδρομία ξεκίνησε το 1960 από το περιοδικό «Εικόνες». Εργάστηκε στη «Μεσημβρινή», τη «Γυναίκα», «Τα Νέα», και το «Εθνος», πάντα στο καλλιτεχνικό ρεπορτάζ. Ως ιστορικός τέχνης οργάνωσε πολλές μονογραφικές εκθέσεις για τον Αλέξη Ακριθάκη, τον Δημήτρη Περδικίδη, τον Μίμη Κοντό, αναδεικνύοντας τη σημασία του έργου τους.