Πιερ Ογκύστ Ρενουάρ: από τις ηγετικές μορφές του ιμπρεσιονισμού

https://www.timesnews.gr

O Πιερ Ογκύστ Ρενουάρ [Pierre Auguste Renoir, 25 Φεβρουαρίου 1841 – 3 Δεκεμβρίου 1919] ήταν Γάλλος ζωγράφος, από τις ηγετικές μορφές του ιμπρεσιονισμού. Γεννήθηκε στην πόλη Λιμόζ της Γαλλίας, γιος του ράφτη Λεονάρ Ρενουάρ και της εργάτριας Μαργκερίτ. Σε ηλικία τριών ετών η οικογένειά του μετακόμισε στο Παρίσι όπου φοίτησε, στα επτά του χρόνια, σε καθολικό σχολείο. Τα βράδια παρακολουθούσε μαθήματα στη Σχολή Σχεδίου και Διακόσμησης. Προς το τέλος της χρονιάς επισκεπτόταν το ατελιέ των αδελφών Λεβί, που όμως λίγο αργότερα έκλεισε κι έτσι στράφηκε προς το ατελιέ του Ζιλμπέρ. Όταν μάζεψε λίγα χρήματα, έδωσε εξετάσεις στη Σχολή Καλών Τεχνών.

Το 1862 γράφτηκε στο ατελιέ των Ερλ Σινιόλ και Μαρκ-Σαρλ-Γκαμπριέλ Γκλαιρ. Εκεί γνώρισε τους Κλοντ Μονέ, Φρεντερίκ Μπαζίλ και Άλφρεντ Σίσλεϋ. Την ίδια περίοδο, εξασφάλισε άδεια για να αντιγράφει έργα άλλων καλλιτεχνών στο Μουσείο του Λούβρου. Δύο χρόνια αργότερα, ο Ρενουάρ ξεκίνησε να εκθέτει έργα του, ωστόσο για αρκετά χρόνια δε γνώρισε σημαντική αναγνώριση. Μέχρι τον Γαλλο-Πρωσικό πόλεμο του 1870, γύριζε με ένα σακίδιο στον ώμο και έζησε πολύ φτωχικά. Το 1867 ένας πίνακάς του με τον τίτλο Λιζ (Lise) έγινε δεκτός στο Σαλόν του Παρισιού. Την περίοδο αυτή θεωρείται πως ο Ρενουάρ επηρεάστηκε σημαντικά από τον Κλωντ Μονέ, πλησιάζοντας ολοένα και περισσότερο προς τον ιμπρεσιονισμό. Κατά πολλούς το διάστημα 1870-1883 αποτελεί τη λεγόμενη ιμπρεσιονιστική περίοδο του Ρενουάρ.

Π. Ω. Ρενουάρ, Η κούνια (1876), ελαιογραφία, Μουσείο Ορσέ

Κατά τον πόλεμο του 1870 υπηρέτησε στη Φρουρά της Ταρμά, στο Σώμα Πυροβολικού, όμως την επόμενη χρονιά αρρώστησε κι αποστρατεύτηκε, επιστρέφοντας έτσι στο Παρίσι. Η πολιορκία του Παρισιού του στέρησε τους φίλους του, καθώς ο Μονέ κι ο Μετρ αναζήτησαν καταφύγιο στην Αγγλία ενώ ο Μπαζίλ πέθανε. Το 1874 συμμετείχε στην πρώτη έκθεση της ομάδας των ιμπρεσιονιστών. Από μία δημοπρασία έργων του έλαβε 1.200 φράγκα κι εγκαταστάθηκε στη Μονμάρτρη. Το 1876 συναντά έναν εκδότη, ο οποίος τον κάνει πλούσιο. Γνωρίζει τον Εμίλ Ζολά.

Τη δεκαετία του 1880, ο Ρενουάρ σταδιακά διαχωρίστηκε από τους υπόλοιπους ιμπρεσιονιστές. Έστησε το ατελιέ του στη Μονμάρτρη το 1880 και γνωρίστηκε με την Αλίν Σαριγκό, την οποία νυμφεύτηκε. Το 1881 ταξίδεψε στην Αλγερία και κατόπιν στην Ισπανία και την Ιταλία, όπου ήρθε σε επαφή με το έργο του Ραφαήλ από το οποίο επηρεάστηκε βαθιά. Το 1884, μαθαίνοντας πως η Αλίν περιμένει το παιδί τους, επέστρεψε για να μείνει κοντά της και την επόμενη χρονιά γεννήθηκε ο γιος τους Πιέρ.

Το 1889 συνάντησε τον μηχανικό Άιφελ (Eiffel, γαλλ. προφ. Εφέλ) και περίπου το 1892 άρχισε να αναπτύσσει παραμορφωτική αρθρίτιδα, νόσο που τον βασάνισε μέχρι τον θάνατό του. Αντιμετώπισε σημαντικό πρόβλημα παραμορφώσεων στα χέρια ενώ σε πιο προχωρημένο στάδιο ένας ώμος του καθηλώθηκε εξαιτίας αγκύλωσης, γεγονός που ανάγκασε τον Ρενουάρ να διαφοροποιήσει την τεχνική του. Παρά τις σωματικές του δυσχέρειες, δεν εγκατέλειψε τη ζωγραφική. Το 1893 απέκτησε έναν ακόμα γιο, τον Κλοντ. Το 1907 μετακόμισε με την οικογένειά του στην πιο θερμή περιοχή Καν-συρ-Μερ (Cagnes-sur-Mer). Με το ξέσπασμα του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου, οι δυο γιοι του κατετάγησαν στον στρατό και τραυματίστηκαν σοβαρά. Η μητέρα τους τους επισκέφτηκε, αλλά εξαντλημένη κατά την επιστροφή της πέθανε το 1915.

Το 1919, ο Ρενουάρ επισκέφτηκε το Λούβρο όπου είχε την ευκαιρία να δει δικούς του πίνακες να εκτίθενται μαζί με κλασικά έργα.

Έργα

βλ. και λήμμα Κατάλογος έργων του Ωγκύστ Ρενουάρ

• Γυναίκα που διαβάζει [1], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Η κούνια [2], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Γυμνή στον ήλιο [3], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Κλωντ Μονέ [4], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Κορίτσια στο πιάνο [5], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Μητρότητα [6], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Ο χορός στην Μουλέν ντε λα Γκαλέτ [7], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Οι λουόμενες (1918-19) [8], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Χορός στην εξοχή [9], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Χορός στην πόλη [10], Παρίσι, Μουσείο Ορσέ
• Ανθισμένη καστανιά [11], Βερολίνο, Άλτε Νατσιονάλγκαλερί
• Στο καλοκαίρι [12], Βερολίνο, Άλτε Νατσιονάλγκαλερί
• Το απόγευμα των παιδιών στο Βαρζεμόν [13], Βερολίνο, Άλτε Νατσιονάλγκαλερί
• Οι ομπρέλλες [14], Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου
• Γυναίκα που φτιάχνει τα μαλλιά της [15], Αγία Πετρούπολη, Ερμιτάζ
• Γυναίκα στα μαύρα [16], Αγία Πετρούπολη, Ερμιτάζ

Βιβλιογραφία

• Peter Feist, Renoir Pierre-Auguste 1841-1919: A Dream of Harmony, Taschen, 2000.
• Barbara Ehrlich White, Renoir: His Life, Art, and Letters. Harry N Abrams, 1988.
• Robert L. Herbert, Nature’s Workshop: Renoir’s Writings on the Decorative Arts. Yale University Press, 2000.
• Τζάνις Άντερσον, Η ζωή και το έργο του Ρενουάρ, εκδ. Μίνωας, Αθήνα 1994.
• Isabelle Cahn, μφ. Ιωάννα Λεκκάκου, Τα γυμνά του Ρενουάρ, εκδ. Άγρα, Αθήνα 2004.