Ο Περικλής Πανταζής, γνωστός και ως Périclès Pantazis (Αθήνα, 13 Μαρτίου 1849 – Βρυξέλλες, 25 Ιανουαρίου 1884), ήταν ένας από τους πρώτους Έλληνες ιμπρεσιονιστές ζωγράφους και ένας από τους πρωτοπόρους του είδους στο Βέλγιο, όπου πέρασε το μεγαλύτερο διάστημα της καλλιτεχνικής του δημιουργίας.
Γεννήθηκε στην Αθήνα και καταγόταν από την Ήπειρο. Από το 1864 έως το 1871 σπούδασε ζωγραφική στο Σχολείο των Τεχνών (μετέπειτα Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) με δάσκαλο τον Νικηφόρο Λύτρα. Για έναν χρόνο συνέχισε τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, αλλά κατόπιν έφυγε για το Παρίσι καθώς το συντηρητικό κλίμα που επικρατούσε στην ακαδημία δεν συμβάδιζε με τις προσωπικές του καλλιτεχνικές αναζητήσεις. Στη γαλλική πρωτεύουσα μαθήτευσε κοντά στον Gustave Courbet και τον Antoine Chintreuil ενώ γνώρισε τις σύγχρονες δημιουργίες του Eugène Boudin, του Ολλανδού Johan Barthold Jongkind και των ιμπρεσιονιστών Μανέ, Ντεγκά και Πισαρό. Τελικά μετά από σύντομο χρονικό διάστημα εγκαταστάθηκε οριστικά στις Βρυξέλλες. Λέγεται πως εγκαταστάθηκε στην βελγική πρωτεύουσα με πρόσκληση του πλουσίου Έλληνα οινεμπόρου Jean Économou, ο οποίος και παρήγγειλε πολλά έργα στον νέο ζωγράφο.
Στο Βέλγιο, ο Πανταζής έγινε μέλος του αντιακαδημαϊκού καλλιτεχνικού ομίλου «Circle de la pâte» (σε ελεύθερη μετάφραση «Κύκλος του χρώματος») και συνδέθηκε με τον ζωγράφο Γκιγιόμ Βόγκελς, τον γλύπτη Ογκίστ Φιλιπέτ αλλά και τα πρωτοποριακά κινήματα εκείνης της εποχής. Συμμετείχε σε πολλές εκθέσεις σε διάφορες πόλεις του Βελγίου ενώ το 1878 πραγματοποίησε στις Βρυξέλλες την παρθενική του ατομική έκθεση. Το ίδιο έτος έλαβε μέρος στην Διεθνή Έκθεση του Παρισιού ως μέλος της ελληνικής αντιπροσωπίας. Το 1880/81 ταξίδεψε στη Μασσαλία όπου ήταν εγκατεστημένος ο αδερφός του και στην Ελλάδα όπου έλαβε μέρος σε έκθεση που πραγματοποιήθηκε στην οικία Μελά (Αθήνα) για την ενίσχυση του Ερυθρού Σταυρού. Ήταν ιδρυτικό μέλος διάφορων καλλιτεχνικών σχημάτων όπως ο Κύκλος της Χρυσαλίδας, ο Κύκλος υδατογράφων και χαρακτών και η Ομάδα των ΧΧ.
Απεβίωσε στις 25 Ιανουαρίου του 1884 στις Βρυξέλλες, συνέπεια της χρόνιας φυματίωσης που τον ταλαιπωρούσε. Ήταν παντρεμένος με την αδερφή του γλύπτη Ογκίστ Φιλιπέτ, με την οποία είχε αποκτήσει έναν γιο.
Ο Πανταζής ξεχωρίζει από τους υπόλοιπους Έλληνες ζωγράφους της εποχής του, μιας και είναι ο πρώτος που ξέφυγε από τον ακαδημαϊσμό της Σχολής του Μονάχου και που εντάχθηκε στο ανατρεπτικό για την εποχή του κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Μαζί με τον Γκιγιόμ Βόγκελς θεωρείται ο θεμελιωτής του βελγικού ιμπρεσιονισμού. Το έργο του χαρακτηρίζεται ως πολύμορφο. Ασχολήθηκε κυρίως με την τοπιογραφία (με τα βελγικά τοπία να αποτελούν σημαντική πηγή έμπνευσης), τις προσωπογραφίες και σε μικρότερο βαθμό με την νεκρή φύση και την ηθογραφία. Έχει γραφτεί πως «αν δεν πέθαινε νέος και σε ξένη γη, η πρωτοποριακή του επίδραση στην νεοελληνική ζωγραφική θα μπορούσε να ήταν αποφασιστική» (Α. Σ. Ιωάννου, Η ελληνική ζωγραφική, 19ος αι., Εκδ. Οίκος Μέλισσα, Αθήνα 1972).
Πινακοθήκη
Π. Πανταζής, Γυναίκα που πλέκει (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά επικολλημένο σε ξύλο, 103 εκ. x 74 εκ. Συλλογή της Βουλής των Ελλήνων. Πιθανώς έργο του καλλιτέχνη πριν αυτός μετοικήσει στο Βέλγιο.
Π. Πανταζής, Νεκρή φύση και γυναίκα (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά, 103 εκ. x 190 εκ. Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, Μέτσοβο. Πιθανώς πρώιμο έργο.
Π. Πανταζής, Χιονισμένο τοπίο (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά, 68 εκ. x 46 εκ. Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, Μέτσοβο.
Π. Πανταζής, Μάγκας που τρώει καρπούζι (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά, 152 εκ. x 93 εκ. Πινακοθήκη Ε. Αβέρωφ, Μέτσοβο.
Π. Πανταζής, Χιονισμένο χωριό (π. 1878). Λάδι σε μουσαμά, 31 εκ. x 41 εκ. Ιδιωτική συλλογή.
Π. Πανταζής, Σκηνή στην παραλία (π. 1880). Λάδι σε μουσαμά, 30 εκ. x 43 εκ. Ιδιωτική συλλογή.
Π. Πανταζής, Ο φάρος της Μασσαλίας (π. 1881). Λάδι σε μουσαμά, 72 εκ. x 113 εκ. Ιδιωτική συλλογή.
Π. Πανταζής, Καλοκαιρινή ημέρα στην ακροποταμιά (αχρονολόγητο;). Λάδι σε μουσαμά, 21 εκ. x 32 εκ. Ιδιωτική συλλογή.
Π. Πανταζής, Τα βράχια της Λέσσης (π. 1878). Λάδι σε μουσαμά, 20 εκ. x 28 εκ. Ιδιωτική συλλογή.
Παραπομπές
- Μισιρλή, Νέλλη (1993). Ελληνική Ζωγραφική (18ος – 19ος αιώνας). Αθήνα: Εκδόσεις Αδάμ, σελ. 210-211.
- «Πανταζής Περικλής (1849 Αθήνα – 1884 Βρυξέλλες)». Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου – Ίδρυμα Ευριπίδη Κουτλίδη.
- Συλλογικό (1998). Ελληνική Τοπιογραφία 19ος – 20ός αιώνας. Αθήνα: Εθνική Πινακοθήκη και Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, σελ. 182.
- Μισιρλή, Νέλλη (1993). Ελληνική Ζωγραφική (18ος – 19ος αιώνας). Αθήνα: Εκδόσεις Αδάμ, σελ. 149, 210-211.
No comments:
Post a Comment