Η είδηση του αιφνίδιου θανάτου του γλύπτη Γιώργου Λάππα προκάλεσε σοκ και βαρύ πένθος στην καλλιτεχνική κοινότητα αλλά και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου δίδασκε από το 1992. Κανένας δεν μπορούσε να πιστέψει ότι μια οξεία κρίση στη χολή που τον ταλαιπωρούσε για δύο σχεδόν μήνες, με αποτέλεσμα να νοσηλευτεί στον Ευαγγελισμό, θα τον ανάγκαζε να μπει στην εντατική, όπου προχθές άφησε την τελευταία του πνοή από ανακοπή καρδιάς.
Ηδη τις τελευταίες ημέρες είχε εξασθενήσει πολύ και, παρά τις ηρωικές προσπάθειες των γιατρών να βελτιώσουν την κατάσταση της υγείας του, δεν τα κατάφεραν, λέει στην «Κ», η αγαπημένη του σύζυγος, η γλύπτρια Αφροδίτη Λίτη, που ήταν στο πλευρό του μαζί με τη θυγατέρα τους, Ελένη.
Ο Γιώργης (για εμάς τους γνωστούς του) «έφυγε» στα 66 του χρόνια ενώ είχε ακόμα πολλά να προσφέρει, να διδάξει, να μοιραστεί με αυτή τη χαμηλόφωνη, εκμυστηρευτική του φωνή και την ψυχική γενναιοδωρία που εξέπεμπε η σκέψη του. Τους τελευταίους μήνες ετοίμαζε, μάλιστα, και ένα γλυπτό για τη μεγάλη έκθεση για τον Οδυσσέα Ελύτη που θα κάνει το Ιδρυμα Θεοχαράκη στο Τελλόγλειο. Επρόκειτο για ένα σακίδιο από ορείχαλκο, που είχε στο πίσω του μέρος ένα υπερφυσικού μεγέθους αυτί «για να ακουστεί η ποίηση στον κόσμο…», όπως έλεγε στον ιστορικό Τέχνης Τάκη Μαυρωτά, που προετοίμαζε το αφιέρωμα. Τι συνεισέφερε ο Λάππας στη σύγχρονη ελληνική γλυπτική; Εχοντας βαθιά παιδεία, κατάφερε να διατυπώσει μια καινούργια πρόταση στη γλυπτική, γεφυρώνοντας το χθες με το σήμερα. Το ευρύ κοινό τον γνώριζε περισσότερο μέσα από τις κόκκινες αναγνωρίσιμες φιγούρες του. Και μπορεί στην πορεία του να παρέμεινε κυρίως ανθρωποκεντρικός, ωστόσο ο πειραματισμός με τη φόρμα και την ύλη δεν έλειψε ποτέ. Είχε εκπροσωπήσει τη χώρα μας το 1990 στην Μπιενάλε Βενετίας μαζί με τον Μπουτέα, ενώ ήταν και από τους λίγους Ελληνες καλλιτέχνες που είχε πάρει μέρος στο Outlook, την πιο επιδραστική ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης που έχουμε ίσως δει στην Αθήνα το 2003.
Κάιρο, Πόρτλαντ, Ινδία
Γεννήθηκε το 1950 στο Κάιρο. Το 1958 η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την Αίγυπτο και να εγκατασταθεί στην Αθήνα, λόγω των διώξεων του ελληνικού στοιχείου από το καθεστώς Νάσερ. Αρχικά σπούδασε ψυχολογία στο Reed College στο Πόρτλαντ των ΗΠΑ και εργάσθηκε εθελοντικά σε πολλά ψυχιατρικά ιδρύματα. Το 1974, με υποτροφία του ιδρύματος Watson, πήγε για έναν χρόνο στην Ινδία, όπου μελέτησε τους ινδικούς ναούς. Συνέχισε με σπουδές αρχιτεκτονικής στο Λονδίνο και σπουδές γλυπτικής στην ΑΣΚΤ, με τους Γιάννη Παππά και Γιώργο Νικολαΐδη (1977-82), καθώς και στην École des Beaux Αrts στο Παρίσι, με κρατική γαλλική υποτροφία (1984-85).
Η πρώτη του ατομική έκθεση πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα (1981, Ζουμπουλάκη) και προκάλεσε μεγάλη αίσθηση για την τόλμη της. Από τη δεκαετία του 1990 εστίασε περισσότερο στις φιγούρες. Το έργο του περιλαμβάνει γλυπτά, κατασκευές και εγκαταστάσεις, συνήθως μεγάλου μεγέθους, που ερευνούν τη σχέση της γλυπτικής με τον χώρο και την επικοινωνία με τον θεατή.
«Ηξερε μέσα από τη δουλειά του», λέει η Μαρία Μαραγκού, η οποία είχε οργανώσει και επιμεληθεί μια από τις πιο σημαντικές εκθέσεις του Λάππα στο Κέντρο Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης το 2005, «να φτιάχνει εκείνες τις μεγάλες αφηγήσεις που συνέδεαν το παρελθόν, με το παρόν και το αύριο. Ηταν ένα σπουδαίο κεφάλαιο για τη γενιά του με τη λιτότητα που τον διέκρινε στο εννοιολογικό του εικαστικό λεξιλόγιο», τονίζει στην «Κ».
Προχώρησε τη γλυπτική
«Υπήρξε ένας μεγάλος γλύπτης, βαθιά ουμανιστής και γνώστης της ιστορίας της τέχνης. Με ευρύτερα ενδιαφέροντα και βαθιές ανησυχίες, μπόρεσε να δημιουργήσει μια σύγχρονη αντίληψη για το κλασικό μέτρο», λέει ο Τάκης Μαυρωτάς, ενώ ο συλλέκτης Βλάσης Φρισύρας στέκεται περισσότερο στον ιδιαίτερο χαρακτήρα του: «Ηταν ένας κλειστός άνθρωπος που έθετε ως βάση στην επικοινωνία τον σεβασμό προς τον εαυτό του και τον άλλο. Αυτό ήταν το κοινό μήκος κύματος. Ηταν ένας πολύ σημαντικός καλλιτέχνης, ένας πολίτης του κόσμου, μορφωμένος και μετρημένος που προχώρησε τη γλυπτική πολλά βήματα μπροστά».
Ο Λάππας υπήρξε και εξαιρετικός δάσκαλος: «Είχε τον δικό του τρόπο να στέκεται στο εργαστήρι», λέει η Ρένα Παπασπύρου, που τον έζησε στην ΑΣΚΤ. «Ηταν πάντα ειλικρινής με τα παιδιά, με ουσιαστική διάθεση να είναι δίπλα τους και να τα κάνει να ανακαλύψουν τον εαυτό τους».
H κηδεία του θα τελεστεί σήμερα στις 4 μ.μ. στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, δημοσία δαπάνη.
No comments:
Post a Comment